Thông động tĩnh mạch não (AVM) là kết nối bất thường giữa các động mạch và tĩnh mạch làm ngắt dòng chảy máu bình thường giữa chúng. Thông động tĩnh mạch bẩm sinh có thể phát triển bất cứ nơi nào trong cơ thể, nhưng xảy ra thường xuyên nhất trong não hoặc cột sống. Thông động tĩnh mạch não có thể xảy ra trong bất kỳ một phần của bộ não.

PGS.TS. Vũ Đăng Lưu, Giám đốc Trung tâm Điện quang, Bệnh viện Bạch Mai sẽ có những chia sẻ để làm rõ dấu hiệu nhận biết, phương pháp chẩn đoán và điều trị căn bệnh này.

PV: Xin ông cho biết, Thông động tĩnh mạch não là gì?

PGS.TS.BS. Vũ Đăng Lưu: Thông động tĩnh mạch não là loại dị dạng mạch bẩm sinh gồm có cuống mạch nuôi là động mạch, ổ dị dạng và tĩnh mạch dẫn lưu. Bệnh lý này hay gặp ở người trẻ tuổi.

PV: Dấu hiệu nhận biết của bệnh là gì, thưa bác sĩ?

PGS.TS.BS. Vũ Đăng Lưu: Bệnh có biểu hiện lâm sàng ở 2 dạng chính:

- Thứ nhất, khi chưa vỡ thì thường không có triệu chứng gì. Nếu có thì sẽ là dấu hiệu thần kinh khu trú, đau đầu, động kinh…

- Thứ hai, đối với thể vỡ sẽ gây chảy máu tạo khối máu tụ trong não, não thất hoặc màng não. Nguy cơ vỡ dị dạng thông động tĩnh mạch phụ thuộc vị trí, kích thước và cấu trúc ổ dị dạng.

PV: Vậy làm thế nào để chẩn đoán được bệnh?

PGS.TS.BS. Vũ Đăng Lưu: Để chẩn đoán bệnh, chúng tôi sử dụng các phương pháp sau:

• Chụp cắt lớp vi tính cho phép chẩn đoán vị trí khối máu tụ, ổ dị dạng.
• Chụp mạch não cắt lớp vi tính xác định được ổ dị dạng thông động tĩnh mạch, đánh giá hình thái và cấu trúc ổ dị dạng, qua đó sơ bộ định hướng điều trị.
• Chụp cộng hưởng từ não - mạch não: Xác định chính xác ổ dị dạng, liên quan với các tổ chức lân cận, đánh giá tổn thương nhu mô não kèm theo.
• Chụp mạch não số hoá xoá nền là tiêu chuẩn vàng xác định chẩn đoán và quyết định lựa chọn phương pháp điều trị.

PV: Xin bác sĩ cho biết các phương pháp điều trị khi mắc bệnh này và phương pháp nào là tối ưu?

PGS.TS.BS. Vũ Đăng Lưu: Chỉ định điều trị tuỳ thuộc biểu hiện lâm sàng. Khi đã vỡ cần chỉ định loại bỏ ổ dị dạng.

• Hiện nay có 3 phương pháp điều trị triệt để gồm: Can thiệp nội mạch, phẫu thuật và xạ phẫu. Có thể phối hợp các phương pháp trên cùng điều trị để đạt hiệu quả cao nhất.
• Điều trị can thiệp nội mạch nút tắc ổ dị dạng bằng Onyx có kết quả tắc tốt hơn và an toàn hơn so với dùng loại keo Histoacryl. (Hình 6)

Nếu sau can thiệp nội mạch còn một phần nhỏ ổ dị dạng sẽ được điều trị bổ xung bằng phẫu thuật hoặc xạ phẫu sẽ cho kết quả tốt.

PV: Sau khi can thiệp, người bệnh cần theo dõi thế nào?

PGS.TS.BS. Vũ Đăng Lưu: Sau điều trị can thiệp nội mạch, bệnh nhân được kiểm tra theo dõi bằng chụp cộng hưởng từ não-mạch não và chụp mạch số hoá xoá nền 6 tháng - 1 năm.

PV: Xin cảm ơn bác sĩ!

Đỗ Hằng (ghi)