Mắc bệnh tắc nghẽn phổi mãn tính nhiều năm nhưng không biết bệnh, ông Nguyễn Văn Hưng trú tại Ân Thi, Hưng Yên nhiều lần nằm viện huyện vì thấy khó thở, huyết áp cao.
Bệnh vẫn không bỏ được thuốc
Trong tháng 10 vừa qua, ông bị khó thở, huyết áp không kiểm soát và bác sĩ giới thiệu lên tuyến trên. Tại Bệnh viện Bạch Mai, bác sĩ nghi ngờ ông bị tác nghẽn phổi mãn tính và kết quả chiếu chụp cùng với các triệu chứng ông được chẩn đoán tắc nghẽn phổi mãn tính.
Ông Hưng nghiện thuốc lá 30 năm. Ông kể ngày trước ông làm công nhân thủy lợi từ ngày có thuốc lá ông đã hút nhiều và càng về sau càng hút. Từ khi nghỉ hưu sức khỏe kém nhưng vì thèm thuốc không bỏ được nên vẫn giấu diếm vợ con hút trộm.
Khi đến viện, dù biết rõ bệnh do thuốc lá gây ra nhưng thi thoảng ông lại lén lén ra hành lang hút trộm vài hơi cho bớt thèm. Các bác sĩ phải có chiến lược cai thuốc cho ông.
Tại trung tâm hô hấp Bệnh viện Bạch Mai với những bệnh nhân như ông Hưng các bác sĩ thường phải có chiến lược cai thuốc lá bởi không cai thuốc thì bệnh nhân điều trị không có kết quả.
Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính là bệnh lý hô hấp mạn tính có thể dự phòng và điều trị được. Bệnh đặc trưng bởi sự tắc nghẽn luồng khí thở ra không có khả năng hồi phục hoàn toàn, sự cản trở thông khí này thường tiến triển từ từ và liên quan đến phản ứng viêm bất thường của phổi với các hạt bụi hoặc khí độc hại mà trong đó khói thuốc lá, thuốc lào đóng vai trò hàng đầu.
Nguyên tắc tư vấn
Để điều trị, đầu tiên là phải ngừng việc tiếp xúc với yếu tố nguy cơ. Theo GS Ngô Quý Châu – Giám đốc Trung tâm hô hấp, Bệnh viện Bạch Mai ngừng tiếp xúc với: khói thuốc lá thuốc lào, bụi, khói bếp củi than, khí độc...chính là cách điều trị dự phòng bệnh.
Với bệnh nhân nghiện thuốc lá, các bác sĩ phải lên kế hoạch cai nghiện thuốc lá, thuốc lào. Ngừng hút thuốc là biện pháp rất quan trọng để không làm nặng thêm.
Để cai thuốc, việc tư vấn người bệnh đóng vai trò then chốt và các thuốc hỗ trợ cai giúp người bệnh dễ bỏ thuốc hơn.
Bộ Y tế còn đưa ra một chiến lược tư vấn người bệnh cai thuốc lá. Đầu tiên cán bộ y tế phải tìm hiểu lý do ảnh hưởng đến việc cai thuốc lá: Sợ cai thuốc lá thất bại, hội chứng cai thuốc lá, mất đi niềm vui hút thuốc, căng thẳng...
Sử dụng lời khuyên 5A:
+ Ask - Hỏi: Xem tình trạng hút thuốc của người bệnh để có kế hoạch phù hợp.
+ Advise - Khuyên: Đưa ra lời khuyên đủ sức thuyết phục người bệnh bỏ hút thuốc.
+ Assess - Đánh giá: Xác định nhu cầu cai thuốc thực sự của người bệnh.
+ Assist - Hỗ trợ: giúp người bệnh xây dựng kế hoạch cai thuốc, tư vấn, hỗ trợ và chỉ định thuốc hỗ trợ cai nghiện thuốc lá nếu cần.
+ Arrange - Sắp xếp: Có kế hoạch theo dõi, hỗ trợ trực tiếp hoặc gián tiếp để người bệnh cai được thuốc và tránh tái nghiện.
Ngoài ra, hiện nay có một số thuốc hỗ trợ cai thuốc lá
Việc dùng thuốc hỗ trợ cai thuốc lá giúp giảm nhẹ hội chứng cai thuốc và làm tăng tỷ lệ cai thuốc thành công. Các thuốc có thể chỉ định: Nicotine thay thế, Bupropion, Varenicline.
Thứ nhất sử dụng nicotine thay thế: cung cấp nicotine cho cơ thể không qua điếu thuốc. Tuy nhiên, thuốc này chống chỉ định tương đối ở bệnh nhân tim mạch có nguy cơ cao (vừa nhồi máu cơ tim cấp).
Các dạng thuốc: dạng xịt mũi, họng, viên ngậm, viên nhai, miếng dán da. Thời gian dùng thuốc tùy thuộc vào mức độ lệ thuộc nicotine: thông thường từ 2-4 tháng, có thể kéo dài hơn. Tác dụng phụ: Gây kích ứng da khi dán, khi uống có thể gây khô miệng, nấc cụt, khó tiêu,...
Thứ hai là bupropion: tác dụng tăng cường phóng thích noradrenergic và dopaminergic ở hệ thần kinh trung ương giúp làm giảm ham muốn hút thuốc. Không dùng cho bệnh nhân động kinh, rối loạn tâm thần, rối loạn hành vi ăn uống, dùng thuốc nhóm IMAO, đang điều trị cai nghiện rượu, suy gan nặng. Thời gian điều trị 7 - 9 tuần, có thể kéo dài 6 tháng. Liều cố định không vượt quá 300 mg/ngày: Tuần đầu: 150 mg/ngày uống buổi sáng; từ tuần 2 - 9: 300mg/ngày chia 2 lần.Tác dụng phụ: mất ngủ, khô miệng, nhức đầu, kích động, co giật.
Thứ ba: Varenicilline có tác dụng giảm triệu chứng khi cai thuốc lá và giảm sảng khoái khi hút thuốc. Chống chỉ định tương đối khi suy thận nặng (thanh thải Creatinine < 30ml/phút). Thời gian điều trị 12 tuần, có thể kéo dài đến 6 tháng.
Liều cố định không cần điều chỉnh: Ngày 1 đến 3: 0,5mg/ngày uống buổi sáng; ngày 4 đến 7: 1mg/ngày chia 2 lần sáng-chiều; tuần 2 đến 12: 2mg/ngày chia 2 lần sáng-chiều. Tác dụng phụ: buồn nôn, rối loạn giấc ngủ, ác mộng, trầm cảm, thay đổi hành vi.
Nguồn Infonet.vn
