Bệnh rubeon có đáng sợ?

Bệnh có thể lây truyền từ 1 tuần trước khi phát ban tới 15 ngày sau đó. Tuy triệu chứng viêm khớp nổi trội hơn trong rubeon, nhưng các dấu hiệu của bệnh rất khó phân biệt với các bệnh do virut khác như tăng bạch cầu đơn nhân nhiễm khuẩn, nhiễm echo virus, nhiễm virus coxsackie. Chẩn đoán xác định dựa vào phân lập được virut hoặc phản ứng huyết thanh học.

Bệnh lây nhiễm qua đường hô hấp, có thể gặp ở mọi lứa tuổi. Sau khi nhiễm virut, thời kỳ ủ bệnh từ 14 - 21 ngày (trung bình là 16 ngày). Sốt, mệt mỏi thường nhẹ, xuất hiện cùng với sưng viêm hạch dưới vùng chẩm, có thể xuất hiện trước phát ban khoảng 1 tuần, có thể có sổ mũi. Ở người lớn, triệu chứng viêm đa khớp xảy ra trong 25% bệnh nhân, đặc biệt ở nữ giới trẻ tuổi. Những triệu chứng bệnh thường diễn ra từ 7 ngày đến vài tuần. Hạch to ở sau cổ và sau tai là rất hay gặp, xuất hiện 5 - 10 ngày trước khi phát ban. Phát ban dạng dát sẩn mịn kéo dài 3 ngày, mọc từ mặt xuống thân mình, cuối cùng là chân tay. Hồng ban ở họng và vòm miệng, đôi khi có những ban dạng dát sẩn màu hồng, mịn xuất hiện ở mặt, thân mình và chân tay, diễn tiến nhanh trong 2 - 3 ngày rồi mờ đi nhanh, thường tồn tại 1 ngày tại mỗi vùng. Rubeon không phát ban cũng thường hay gặp như có phát ban. Trong vùng có dịch, một bệnh nhân có các triệu chứng nêu trên có thể nghi ngờ bị bệnh, nhưng việc chẩn đoán cần dựa vào xét nghiệm.

Các dấu hiệu xét nghiệm gồm: giảm bạch cầu, giảm tiểu cầu, trong đó giảm bạch cầu xuất hiện sớm và sau đó có tăng tương bào. Có thể phân lập được virut bằng xét nghiệm ức chế ngưng kết hồng cầu và phản ứng kháng thể huỳnh quang và xét nghiệm huyết thanh miễn dịch của bệnh rubeon. Chẩn đoán xác định dựa vào nồng độ kháng thể tăng gấp 4 lần so với bình thường.

Bệnh sởi thường gặp ở trẻ từ 1 tuổi trở lên. Bệnh khởi phát trong 2 - 3 ngày với các triệu chứng: sốt đột ngột trên 38oC trở lên, mắt ướt, ho, chảy nước mũi, tiêu chảy... Khi bệnh toàn phát sốt cao 38,5 - 39oC, li bì, mệt mỏi, các ban sởi mọc dày, mịn, xuất hiện đầu tiên ở sau tai, lan ra mặt, cổ xuống thân mình, tứ chi trong 1 - 2 ngày. Bệnh sẽ lui khi hết sốt, ban bay dần theo trình tự mọc và để lại vết thâm trên da.

Điều trị và tiên lượng

Điều trị bệnh chủ yếu vẫn là cho bệnh nhân nghỉ ngơi tĩnh dưỡng và dùng các thuốc nâng cao thể trạng, đặc biệt là vitamin để tăng khả năng đề kháng của của cơ thể.

Bệnh rubeon cần điều trị triệu chứng. Acetaminophen có tác dụng làm giảm triệu chứng. Viêm não và giảm tiểu cầu không đe  dọa tới tính mạng thì chỉ cần điều trị triệu chứng. Điều trị trực tiếp các dị tật. 

Rubeon là một bệnh nhẹ và hiếm khi kéo dài trên 3 - 4 ngày. Trái lại, bệnh rubeon bẩm sinh có tỷ lệ tử vong cao và những di chứng bẩm sinh tồn tại vĩnh viễn.

Phòng bệnh

Gây miễn dịch chủ động bằng cách dùng vaccin rubeon sống giảm độc lực cho tất cả trẻ em và những em gái nhạy cảm trước tuổi có kinh nguyệt. Hiện nay thường tiêm vaccin loại kết hợp phòng cả 3 bệnh Rubella, sởi và quai bị, sử dụng cho trẻ em trên 12 tháng tuổi và người lớn. Cần khuyến cáo những phụ nữ trong độ tuổi mang thai, hoặc dự định mang thai trong thời gian này nên đi tiêm ngừa bệnh. Sản phẩm tạo miễn dịch trong thời gian rất dài và tác dụng bảo vệ vẫn còn nếu người phụ nữ tiêm ngừa mang thai nhiều năm sau đó. Ngoài ra, có thể phòng bệnh bằng các biện pháp như mặc đủ ấm, ăn uống đảm bảo dinh dưỡng, cách ly và thực hiện các biện pháp phòng lây lan vì bệnh truyền nhiễm rất nhanh qua đường hô hấp.

BS. Trần Thanh Tâm
suckhoedoisong.vn