Ngày Thế giới không thuốc lá (World No Tobacco Day ) được chọn vào ngày 31 tháng 5 hàng năm với mục đích muốn tạo ra và khuyến khích khoảng thời gian 24 giờ không có khói thuốc lá trên toàn cầu. Thông điệp quan trọng tới mọi người là “Hút 1 điếu thuốc tức là đã tự mình đánh mất 5,5 phút cuộc sống. Tuổi thọ trung bình của người hút thuốc ngắn hơn so với người không hút thuốc từ 8 đến 10 năm”.
Hút thuốc làm tăng tỷ lệ tử vong từ 30 đến 80%
Trên thế giới có khoảng 1,3 tỷ người hút thuốc lá, 84% số người hút thuốc lá sống tại các nước đang phát triển. Việt Nam nằm trong nhóm 15 quốc gia có số lượng người sử dụng thuốc lá cao hàng đầu thế giới. Uớc tính từ cuộc Điều tra điều trị xuất tinh sớm hút thuốc ở người trưởng thành (từ 15 tuổi trở lên) tại Việt Nam cho biết, tỷ lệ hút thuốc lá ở nam giới là 47,4%, ở nữ giới là 1,4%.
Trong khói thuốc lá chứa hơn 7000 loại hoá chất. Trong đó có hơn 200 loại có hại cho sức khoẻ, bao gồm chất gây nghiện và các chất gây độc thuộc 4 nhóm chính: Nicotin, Monoxit carbon (khí CO), các phân tử nhỏ trong khói thuốc lá, các chất gây ung thư. Hút 01 điếu thuốc tức là đã tự mình đánh mất 5,5 phút cuộc sống. Tuổi thọ trung bình của người hút thuốc ngắn hơn so với người không hút thuốc 8-10 năm. Hút thuốc làm tăng tỷ lệ tử vong từ 30 đến 80%, chủ yếu là do các bệnh ung thư (ung thư phổi, họng, thanh quản, thực quản, tuyến tuỵ, tử cung, cổ tử cung, thận, bàng quang, ruột và trực tràng), bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, các bệnh tim mạch….
Hút thuốc lá thụ động cũng là một nguy cơ lớn ảnh hưởng tới sức khỏe do khói tỏa ra từ đầu điếu thuốc lá đang cháy chứa hàm lượng các chất độc hại hơn khói thuốc lá do người hút thở ra. Người thường xuyên hít phải khói thuốc lá có nguy cơ bị ung thư phổi cao hơn 26% so với người không hít phải khói thuốc lá. Khói thuốc lá thụ động làm tăng nguy cơ bệnh tim lên 25 - 30%, mắc bệnh phổi lên 25% và tăng nguy cơ đột quỵ lên 82%. Tại Việt Nam, trong số 4 nguyên nhân gây tử vong cao thì thuốc lá đứng hàng thứ hai sau HIV và tiếp theo thuốc lá là rượu và tai nạn giao thông. Tổ chức Y tế thế giới ước tính, mỗi năm Việt Nam có khoảng 40.000 người tử vong vì các bệnh liên quan tới thuốc lá và nếu không có biện pháp kịp thời, đến năm 2030, con số này sẽ tăng lên 70.000 người (gấp 4 lần số ca tử vong Nhức đầu vì tai nạn giao thông đường bộ nước ta mỗi năm)
Hút Shisha và thuốc lào có hại như hút thuốc lá
Shisha là một trong những hình thức hút thuốc lá qua nước đang tràn lan trong giới trẻ Việt Nam. Sự lầm tưởng rằng hút shisha ít độc hại hơn thuốc lá đã khiến cho tình trạng này ngày càng ở mức báo động. GS.TS Ngô Quý Châu, Phó giám đốc BV Bạch Mai, Chủ tịch Hội Hô hấp Việt Nam cho biết: “Thành phần của khói thuốc shisha tương tự khói thuốc lá gồm: chất gây ung thư, nicotin, nhựa thuốc lá và khí CO. Sự hấp thu một số chất độc khi hút thuốc lá qua nước cao hơn hút thuốc lá điếu. Báo cáo của Tổ chức Y tế thế giới (WHO) và Hội Ung thư Hoa Kỳ cho thấy hút shisha trong vòng 1 giờ, lượng khói hít vào cơ thể tương đương với khi hút 100 điếu thuốc lá, tương đương khoảng từ 0.15-1 lít khói. Hút thuốc lá qua nước (thuốc lào) có thể dẫn đến các bệnh ung thư (phổi, miệng, vòm họng, thực quản…), bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, sinh con nhẹ cân, các bệnh tim mạch và gây nghiện. Điều đáng lo ngại nhất trong xã hội hiện nay là giới trẻ đang lợi dụng việc hút Shisha là một chất gây nghiện hợp pháp để trá hình, sử dụng các chất ma túy, các chất gây nghiện bất hợp pháp”.
Thành lập Tổng đài tư vấn cai nghiện thuốc lá
Nhằm góp phần hạn chế tác hại của thuốc lá, từ nay đến cuối năm, Bộ Y tế triển khai Dự án cai nghiện thuốc lá thông qua việc tổ chức hoạt động cai nghiện, tư vấn cai nghiện thuốc lá qua tổng đài tại Trung tâm Hô hấp, Bệnh viện Bạch Mai. Ngoài Bệnh viện Bạch Mai, Bộ Y tế tiếp tục triển khai mô hình này tại Bệnh viện Phổi Trung ương, Ung bướu Hà Nội, Đa khoa Trung ương Huế và Bệnh viện Nhân dân Gia định (TP Hồ Chí Minh).
Phó Giáo sư Chu Thị Hạnh, Phó Giám đốc Trung tâm Hô hấp, Bệnh viện Bạch Mai cho biết: “Khi cai nghiện sẽ theo quy trình. Chúng tôi sẽ tư vấn cho bệnh nhân, tìm hiểu lý do vì sao họ hút thuốc, họ có muốn bỏ thuốc lá không, nêu ra các lý do thuyết phục bỏ thuốc, tìm hiểu sự tự giác của bệnh nhân như thế nào và đặt ra kế hoạch giúp đỡ họ. Trong những trường hợp nghiện thuốc lá quá nặng sẽ cần sự giúp đỡ của các sản phẩm thay thế Nicotin, ví dụ như các miếng dán Nicotin, kẹo cao su Nicotin hoặc các loại thuốc hỗ trợ như Buprobion, Varenicline…”. Thông điệp đưa ra “Không hút thuốc vì tương lai con em chúng ta”.
