TS.BS. Nguyễn Trung Nguyên - Giám đốc Trung tâm Chống độc, Bệnh viện Bạch Mai cho biết: Trung tâm vừa mới điều trị cho một bệnh nhân bị ngộ độc thực phẩm do sử dụng chất phụ gia không rõ nguồn gốc, được mua tại chợ về để nấu sốt vang.
Bệnh nhân là nam, 31 tuổi, ở Tây Hồ, Hà Nội. Bệnh nhân được chuyển đến từ Bệnh viện Xanh Pôn ngày 7/8/2021. Khoảng 4 ngày trước khi nhập viện, bệnh nhân nấu sốt vang thịt bò với bột sốt vang mua từ chợ Yên Phụ. Bữa ăn gồm có 3 người, sốt vang có vị đắng. Sau ăn khoảng 1 ngày, 2 người có biểu hiện mệt, sốt nhẹ, buồn nôn, nước tiểu đỏ sau đó chuyển sang màu đen, hoa mắt chóng mặt, da và mắt vàng. Bệnh nhân được chuyển đến Trung tâm chống độc trong tình trạng tỉnh táo, các dấu hiệu sống ổn định, thiếu máu, củng mạng vàng. Bệnh nhân cũng mang theo gói bột màu đã dùng dở.
Hình ảnh gói bột sốt vang bệnh nhân đã sử dụng
Bệnh nhân được làm các xét nghiệm kết quả cho thấy bị thiếu máu nặng do tan máu (hồng cầu bị vỡ), methemoglobin (hemoglobin của hồng cầu bị biến đổi mất khả năng vận chuyển ô xy). Mẫu bột màu nấu sốt vang được gửi tới Viện Kiểm nghiệm an toàn thực phẩm quốc gia xét nghiệm thấy có Acid Orange 7 (4-[(2-Hydroxy-1-naphthyl)diazenyl]benzenesulfonic acid) với hàm lượng 20%. Hiện gói bột đang được tiếp tục xét nghiệm để tìm các hóa chất khác (như kim loại nặng: chì, đồng, crôm,…). Bệnh nhân đã được điều trị triệu chứng, bao gồm truyền gần 1 lít khối hồng cầu, tình trạng ngộ độc cải thiện và đã xin ra viện ngày 9/8/2021.
Hóa chất Acid Orange 7 được dùng làm chất màu công nghiệp, chất nhuộm tóc và phụ gia thực phẩm ở một số nước. Với liều cao, trên động vật có thể gây tan máu và methemoglobin. Trên y văn chưa thấy có thông tin gây ngộ độc trên người. Theo tiêu chuẩn của ASEAN năm 2012 về hàm lượng phụ gia trong các chế phẩm bổ sung dinh dưỡng, hàm lượng Orange 7 tối đa cho phép là 300mg/kg (0,03%).
Theo bác sỹ Nguyên, đây là một trong số rất hiếm các trường hợp ngộ độc thực phẩm cấp tính do phụ gia tạo màu của thực phẩm được phát hiện. Các hóa chất ngày nay có ngày càng nhiều, vì mục đích thương mại nên trên thị trường xuất hiện nhiều chất bị cấm không được phép sử dụng hoặc có trong danh mục sử dụng nhưng hàm lượng quá cao, lẫn tạp chất,…Nhiều hóa chất màu bị cấm sử dụng do nguy cơ gây ung thư. Phần lớn các trường hợp hóa chất phụ gia không gây biểu hiện ngộ độc cấp tính rõ ràng và việc đánh giá hậu quả lâu dài rất khó. Việc xét nghiệm xác định các hóa chất đa dạng và liên tục thay đổi hiện nay đòi hỏi các máy xét nghiệm hết sức phức tạp do đó thường không thể phát hiện ở phần lớn các bệnh viện.
Để phòng ngừa tác hại của các hóa chất tạo màu trong thực phẩm, bác sĩ Nguyên khuyến cáo người tiêu dùng nên ưu tiên sử dụng các chất tạo màu tự nhiên có nguồn gốc thực vật như cà chua, nghệ hay gấc…Nếu sử dụng phụ gia tạo màu thực phẩm , người dân nên lựa chọn sản phẩm có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng, có nhãn mác thông tin đầy đủ và kiểm chứng được, việc mua bán nên được kiểm soát (mua ở những cơ sở, cửa hàng có đăng ký kinh doanh, có mã hàng, có hóa đơn,…). Một nguyên tắc trước khi đưa một thức ăn hay đồ uống nào vào cơ thể, chúng ta nên làm quen với câu hỏi đó là cái gì. Các hóa chất phụ gia thực phẩm để đảm bảo an toàn thường phải được kiểm soát rất chặt chẽ từ khâu sản xuất đến khâu mua bán và sử dụng.
M. Thanh
