Chiều ngày 15/10, TS. BS Nguyễn Quang Bảy, Phụ trách Khoa Nội tiết - Đái tháo đường (BV Bạch Mai, Hà Nội), cho biết, bệnh viện vừa cứu được mẹ con sản phụ L.T.C. (18 tuổi, ở huyện Thường Xuân, Thanh Hóa) bị bệnh Basedow, suy tim, tăng huyết áp, tiền sản giật.
Hội chẩn toàn viện cứu sống hai mẹ con
Ngày 24/9/2018, chị C. đang mang thai tuần thứ 30 được người nhà đưa đến BV trong tình trạng khó thở nhiều, kèm phù 2 chi dưới, ho khạc đờm đục. Qua khai thác tiền sử được biết, cách đây 1 năm, chị C bị Basedow, nhưng từ khi có thai chị C đã bỏ thuốc điều trị. Tại BV, kết quả thăm khám và các xét nghiệm cho thấy tình trạng cường giáp của bệnh nhân rất nặng, huyết áp cao thường xuyên ở mức 170/100 mmHg, sốt cao liên tục 38,5 – 39 độ, xét nghiệm thấy có tổn thương thận (protein niệu 3g/L), suy tim nặng, tràn dịch màng phổi 2 bên. BN có nguy cơ rất cao bị cơn bão giáp trạng. Tuy nhiên siêu âm thai chỉ nặng 1.293 g, kèm theo thiểu ối, có thời điểm thai máy thưa, có nguy cơ thai chết lưu trong tử cung. Lúc này, gia đình đứng trước lựa chọn cứu sống mẹ hoặc con.
Một cuộc hội chẩn toàn bệnh viện do GS. Ngô Quý Châu - Phó giám đốc bệnh viện chủ trì với sự tham gia của nhiều chuyên khoa liên quan gồm nội tiết, sản, nhi, tim mạch… đã thống nhất chẩn đoán: BN nữ thai 30 tuần tiền sản giật/ basedow, suy tim, tăng huyết áp, viêm phổi. Một phác đồ điều trị tối ưu nhất được đưa ra với quyết tâm cao nhất sẽ cứu sống được cả hai mẹ con. Rất may là sau 1 tuần điều trị tích cực, BN có sự cải thiện rõ rệt như huyết áp được khống chế ở mức 140/90 mmHg, đỡ phù, đỡ khó thở. Được sự hỗ trợ của chuyên khoa dinh dưỡng, thể trạng của BN cũng tốt hơn.
Ngày 5/10, khi thai được 32 tuần tuổi, bệnh nhân có dấu hiệu chuyển dạ và được chỉ định mổ đẻ. Sau 30 phút, kíp mổ đã lấy ra em bé nặng 1,6kg. Bác sĩ Đỗ Tuấn Anh, Khoa Nhi, BV Bạch Mai - Người tham gia hồi sức cấp cứu cho cháu bé ngay sau khi ra khỏi bụng mẹ cho biết: cháu bé bị suy hô hấp nặng, chúng tôi đã tiến hành hồi sức tim phổi sơ sinh cấp cứu ngay tại phòng mổ, sau 5 phút toàn trạng của cháu đã tốt hơn. Ngay sau đó, cháu bé được chuyển về phòng sơ sinh khoa Nhi để tiếp tục nằm lồng ấp cấp cứu, hỗ trợ hô hấp, nuôi dưỡng và được theo dõi 24/24. Sau 1 tuần chăm sóc tích cực, bệnh nhi đã ổn định và được ra khỏi lồng ấp, tự bú được 25-30ml sữa/ bữa và đã tăng được 100g. Còn sản phụ C vẫn được điều trị theo phác đồ đã hội chẩn, hiện tại BN tỉnh táo, tình trạng cường giáp ổn định, không sốt, không khó thở, chân không phù, đi lại nhẹ nhàng. Các chỉ số sinh tồn đã ổn định và hai mẹ con có thể xuất viện trong một vài ngày tới.
Phụ nữ có thai bị bệnh tuyến giáp có nguy cơ gì?
Theo TS.BS Nguyễn Quang Bảy, Khoa Nội tiết - Đái tháo đường, Bệnh viện Bạch Mai: Các nghiên cứu cho thấy có khoảng 0,5 % phụ nữ mang thai bị cường giáp, chủ yếu là do Basedow. Những người bị Basedow khi có thai phải được khám bởi bác sỹ chuyên khoa nội tiết để điều chỉnh liều thuốc phù hợp. Tuyệt đối không được tự ý bỏ thuốc vì bệnh Basedow thường nặng lên khi có thai, có thể gây nhiều biến chứng về tim mạch, và nguy hiểm nhất là cơn cường giáp cấp lúc chuyển dạ (còn gọi là cơn bão giáp trạng) với tỷ lệ tử vong cả mẹ và con lên đến gần 100%.
Ngoài ra khoảng 2% phụ nữ có thai bị suy giáp. Do nằm trong vùng bị thiếu Iode nên các thai phụ ở Việt Nam có nguy cơ bị mắc bệnh tuyến giáp cao hơn. Trong vòng 13 tuần đầu tiên của thai kỳ, thai nhi chưa có tuyến giáp nên phải phụ thuộc hoàn toàn vào lượng hormone tuyến giáp của người mẹ cung cấp qua rau thai. Đây chính là thời kỳ hình thành và phân chia các cơ quan nên nếu bị thiếu hormone trong thời gian này thì biến chứng rất nặng nề: ở người mẹ là tăng huyết áp, suy tim, còn với thai nhi thường là sảy thai, thai chết lưu, đẻ non, rau bong non, và đặc biệt là trẻ đẻ ra bị đần độn, chậm phát triển trí tuệ.
Bác sỹ Bảy khuyến cáo: Việc tầm soát nhằm phát hiện và điều trị kịp thời các bệnh lý tuyến giáp ở phụ nữ có thai có ý nghĩa hết sức quan trọng. Ngoài việc ngăn ngừa các biến chứng, làm giảm tỷ lệ tử vong ở cả mẹ và con thì nó còn góp phần đảm bảo những đứa trẻ sinh ra là hoàn toàn khoẻ mạnh về thể chất và có trí tuệ tốt. Điều trị càng sớm thì nguy cơ bị biến chứng ở cả mẹ và con sẽ càng thấp. Việc sàng lọc và điều trị các bệnh tuyến giáp ở phụ nữ có thai không hề tốn kém nên những phụ nữ có các biểu hiện sau cần được sàng lọc bệnh tuyến giáp trong thời gian mang thai:
- Đã được chẩn đoán bệnh tuyến giáp từ trước như Basedow, suy giáp, bướu cổ đơn thuần, bướu nhân tuyến giáp…
- Có tiền sử trong gia đình có người thân (bố, mẹ, chị em…) bị bệnh tuyến giáp.
- Đã bị bệnh tuyến giáp ở những lần có thai trước.
- Có tiền sử sản khoa xấu như sảy thai, thai chết lưu, đẻ non, đẻ con bị dị tật bẩm sinh…
- Người bệnh đái tháo đường týp 1, người bệnh mắc các bệnh tự miễn như viêm khớp dạng thấp, lupus…
Bài: Mai Thanh
