Trong thời gian từ tháng 10-11/2020, Trung tâm chống độc - Bệnh viện Bạch Mai đã tiếp nhận 2 vụ ngộ độc methanol với ít nhất 7 người bị ngộ độc, trong đó 1 người tử vong và 1 người tổn thương mắt và não. Tất cả các trường hợp này được xác định đều có liên quan tới một loại rượu.
Như đã thông tin trước đó, sáng ngày 3/11/2020 Trung tâm Chống độc tiếp nhận một bệnh nhân nam (32 tuổi) được chẩn đoán ngộ độc cồn công nghiệp methanol từ tuyến dưới chuyển lên. Bệnh nhân nhập viện trong tình trạng hôn mê sâu, đồng tử giãn, huyết áp tụt. Xét nghiệm cho thấy nồng độ methanol trong máu rất cao 141mg/dL, nhiễm toan chuyển hóa nặng. Kết quả chụp CT cho thấy bệnh nhân có tổn thương não lan tỏa rất nặng, mặc dù đã được giải độc cấp cứu và hồi sức tích cực nhưng không hồi phục và gia đình đã xin về để tử vong tại nhà.
Theo lời kể của người nhà, 3 ngày trước khi vào viện bệnh nhân có mua rượu từ một quán tạp hóa về uống cùng 3 người khác trong phòng trọ tại Bắc Giang. Rượu khi mua được đổ vào túi nylon mang về. Sau uống 1 ngày, bệnh nhân xuất hiện đau đầu, nhìn mờ, chậm chạp dần và rơi vào hôn mê. Bệnh nhân được đưa vào tuyến tỉnh điều trị sau đó được chuyển lên Trung tâm Chống độc. Xét nghiệm trong rượu bệnh nhân đã uống do gia đình mang đến cho thấy nồng độ cồn công nghiệp methanol là 20,21%, trong khi đó nồng độ rượu thông thường ethanol chỉ có 11,42%. Loại rượu bệnh nhân đã uống sau đó được y tế địa phương thông báo lại là loại rượu đóng can nhựa 30 lít, thông tin ghi trên nhãn mác là “RƯỢU NẾP”, “Hầm Rượu Việt”, địa chỉ : “CƠ SỞ SX RƯỢU ĐẤT LÚA”, Trương Xá, Toàn Thắng, Kim Động, Hưng Yên. Đáng chú ý loại rượu này có hình thức giống hệt với loại rượu đã gây vụ ít nhất 3 người bị ngộ độc cồn công nghiệp methanol (cũng tại Bắc Giang) nhập viện vào ngày 12-14/10/2020 đang được các cơ quan chức năng kiểm tra.
Hình ảnh loại rượu bệnh nhân đã sử dụng do gia đình cung cấp
3 người còn lại cùng uống rượu với bệnh nhân cũng đã được nhập viện, được chẩn đoán ngộ độc methanol, may mắn qua điều trị tình trạng ngộ độc đã hồi phục tốt. Đáng chú ý có một bệnh nhân nam cũng 22 tuổi mặc dù có biểu hiện bình thường sau uống rượu 3 ngày, khi được kêu gọi đến Trung tâm chống độc kiểm tra thì trong máu nồng độ cồn công nghiệp cao ở mức nguy hiểm, rất may mắn được nhập viện điều trị giải độc khi chưa quá muộn. Nguyên nhân là ban đầu, sau uống methanol cũng gây say như rượu thông thường, có thể sau 2 ngày mới bắt đầu có biểu hiện ngộ độc, thậm chí methanol được chuyển hóa và thải trừ rất chậm nên nếu bệnh nhân không tử vong thì methanol có thể vẫn còn phát hiện thấy trong người tới 8 ngày sau uống. Tuy nhiên nếu để chất độc này tồn tại trong cơ thể giờ nào thì não và mắt của bạn sẽ bị “tổn thương” chừng đó (methanol trong cơ thể chuyển dần thành a xít formic gây ảnh hưởng xấu đến mắt và não).
Như vậy, liên quan tới sản phẩm rượu mang tên “RƯỢU NẾP”, “Hầm Rượu Việt”, đã có 2 vụ ngộ độc methanol với ít nhất 7 người bị ngộ độc, trong đó 1 người tử vong và 1 người tổn thương mắt và não. Có thể có các nạn nhân khác chưa được phát hiện, bị bỏ sót hoặc nhầm lẫn với bệnh khác do chẩn đoán ngộ độc methanol không dễ dàng và dễ nhầm với nhiều bệnh.
Theo BS Nguyên, đây là trường hợp ngộ độc cồn công nghiệp methanol do uống phải loại rượu giả, loại rượu có nồng độ methanol rất cao gây ngộ độc. Đây là loại sản phẩm có tên và nhãn mác riêng, thông tin đăng ký và địa chỉ rất rõ nên rất nguy hiểm vì dễ gây hiểu nhầm cho người tiêu dùng vì “qua mặt” được tiêu chí “sản phẩm có tên, thông tin, nguồn gốc xuất xứ rõ ràng”. Chỉ có điều thông tin trên nhãn mác đó có đúng hoặc có thật hay không thì chỉ cơ quan chức năng kiểm tra mới biết. Sản phẩm có nhãn mác và thông tin như thế này càng dễ đánh lừa được tất cả người tiêu dùng, kể cả những “Người tiêu dùng thông thái”.
Bác sỹ Nguyên cũng một lần nữa khẳng định là “qua quá trình làm việc với tất cả các bên chuyên môn và quản lý trong và ngoài nước, cùng với các bằng chứng khoa học, với cách nấu rượu truyền thống, lên men và ủ, trưng cất rượu từ ngũ cốc thì không bao giờ gây ngộ độc methanol. Sản phẩm có nồng độ methanol cao như thế này chỉ có từ quá trình pha cồn công nghiệp và đóng chai thành sản phẩm rượu rởm. Đây vẫn xuất phát từ vấn đề quản lý hóa chất cồn công nghiệp của chúng ta chưa chặt chẽ. Cồn công nghiệp methanol không phải do người dân sản xuất ra, mà từ nhập khẩu, từ sản xuất bởi các công ty lớn để phục vụ cho các mục đích hoàn toàn không phải để uống hay sát trùng. Tuy nhiên, hóa chất này đã bị “tuồn từ trong ra ngoài” vào tay kẻ xấu, dẫn tới họ đóng thành các loại rượu rởm, các loại cồn sát trùng rởm gây ngộ độc cho người tiêu dùng và nguy hiểm cho cả hệ thống y tế của chúng ta.
Đây là loại rượu đã gây ngộ độc cho ít nhất 7 người, trong đó 1 người đã tử vong
Những năm qua, đã có nhiều loại rượu giả, rượu trôi nổi, rất nhiều loại cồn sát trùng rởm chứa nồng độ cao methanol đã và đang bị Trung tâm chống độc phát hiện. Qua mỗi trường hợp phát hiện, Bệnh viện Bạch Mai đều đã thông báo cụ thể tới các cơ quan chức năng nhưng thực trạng vẫn tiếp diễn. Sự việc và sản phẩm rượu này đang được Bệnh viện Bạch Mai và các cơ quan chức năng phối hợp xử lý.
Đặc biệt, Trung tâm chống độc cảnh báo:
Loại rượu với các thông tin nhận dạng nêu trên tuy đang trong thời gian chờ được xác minh và xử lý thì người dân vẫn cần phải rất thận trọng. Loại sản phẩm này rất có thể vẫn đang được sản xuất, được tiếp tục lưu hành không chỉ ở Bắc Giang mà còn ở các tỉnh khác. Do đó nguy cơ tiếp tục gây ngộ độc cho nhiều người vẫn hiện hữu, Trung tâm Chống độc khuyến cáo:
Với người dân:
- Thận trọng với sản phẩm rượu có tên nêu trên, tốt nhất không dùng.
- Nếu đã chót uống loại rượu này thì cần đến ngay các khoa cấp cứu hồi sức của các bệnh viện tỉnh hoặc các cơ sở y tế có điều kiện xét nghiệm khí máu động mạch để kiểm tra. Bạn vẫn cần đi kiểm tra kể cả khi cơ thể cảm thấy bình thường và đã uống loại rượu đó trong vòng 8 ngày.
- Tất nhiên, nếu trường hợp cảm thấy cơ thể mệt quá thì tới cơ sở y tế gần nhất để được cấp cứu ổn định trước sau đó kiểm tra ngộ độc cồn công nghiệp methanol.
Với các nhân viên y tế tiếp nhận bệnh nhân:
- Cảnh giác và kiểm tra ngộ độc methanol với tất cả các trường hợp uống loại rượu trên trong vòng 8 ngày (kể cả khi có triệu chứng lâm sàng hay không).
- Chú ý bám sát phác đồ chẩn đoán ngộ độc methanol đã có, chủ động khai thác bệnh sử về loại rượu đã uống, thực hiện các kiểm tra, xét nghiệm chẩn đoán nếu bệnh nhân có một trong các biểu hiện gợi ý:
+ Mờ mắt/nhìn mờ.
+ Nhiễm toan chuyển hóa không thể giải thích bằng các nguyên nhân khác, hoặc uống rượu và có nhiễm toan chuyển hóa.
+ Chụp cắt lớp hoặc cộng hưởng từ sọ não có tổn thương nhân bèo hai bên.
Chú ý, trong 2 vụ ngộ độc nêu trên, vụ ngộ độc đầu tiên là người dân mua rượu có tên là “RƯỢU NẾP”, “Hầm Rượu Việt” về nhưng để ngâm chuối hột rồi mới uống và khi kể bệnh với bác sĩ chỉ nói uống rượu ngâm chuối hột. Do đó mất nhiều ngày sau mới biết loại rượu ban đầu và tên nhãn mác như vậy. Vì vậy người dân và nhân viên y tế cần hỏi kỹ nguồn gốc loại rượu đã uống, tránh bỏ sót thông tin.
Mai Thanh
