Bao phủ chăm sóc sức khỏe toàn dân; y tế dự phòng là then chốt, y tế cơ sở là nền tảng…; tiếp tục chuyển trọng tâm chính sách dân số từ KHHGĐ sang Dân số và Phát triển; duy trì mức sinh thay thế vững chắc… là những quan điểm mới được nhấn mạnh trong hai dự thảo Nghị quyết Trung ương 6 Ban Chấp hành Trung ương Đảng khoá XII về công tác dân số trong tình hình mới và Nghị quyết về Tăng cường công tác bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân trong tình hình mới.
Ngành Dân số đang có những nỗ lực để giảm tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh . Ảnh: TL
Đến năm 2030, tập trung cao cho y tế dự phòng, y tế cơ sở
Chia sẻ với báo chí chiều 17/10, ông Nguyễn Nam Liên, Vụ trưởng Vụ Kế hoạch - Tài chính (Bộ Y tế) cho biết, một quan điểm mới trong Nghị quyết về tăng cường công tác bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân trong tình hình mới được Trung ương Đảng nhấn mạnh là: Cung ứng dịch vụ chăm sóc sức khỏe một cách toàn diện (gắn kết giữa y tế cộng đồng và y tế chuyên sâu, y học cổ truyền và y học hiện đại, phát triển dược liệu, công nghiệp dược và thiết bị y tế), trong đó trọng tâm là “Phòng bệnh hơn chữa bệnh; y tế dự phòng là then chốt, y tế cơ sở là nền tảng”. Từ đó ưu tiên tập trung ngân sách nhà nước cho y tế dự phòng, y tế cơ sở. Cụ thể, giai đoạn đến 2030, tập trung cao cho y tế dự phòng, y tế cơ sở. Cơ bản ngân sách nhà nước không tiếp tục đầu tư xây dựng mới các bệnh viện công (trừ các bệnh viện tuyến huyện ở vùng khó khăn, các bệnh viện lao, phong, tâm thần, các bệnh viện đã có trong kế hoạch đầu tư công trung hạn 2016-2020). Các địa phương có nhu cầu tăng cơ sở, giường bệnh (do biến động dân số về cơ học) phải tự cân đối, sử dụng ngân sách địa phương.
Ngoài ra, dự thảo Nghị quyết còn nhấn mạnh: Thực hiện bao phủ chăm sóc sức khỏe và bảo hiểm y tế (BHYT) toàn dân, khẳng định bình đẳng về quyền, nghĩa vụ trong tham gia BHYT và thụ hưởng các dịch vụ y tế. Theo ông Nguyễn Nam Liên, bao phủ chăm sóc sức khỏe toàn dân được thể hiện trên 3 mặt, gồm: Bao phủ toàn bộ dân số (mọi người dân đều được quản lý, chăm sóc sức khỏe); bao phủ cung ứng dịch vụ y tế cơ bản, toàn diện (bao gồm các dịch vụ y tế cơ bản có chất lượng cả về nâng cao sức khỏe, dự phòng, điều trị, phục hồi chức năng và chăm sóc giảm nhẹ); Bảo vệ tài chính (người sử dụng dịch vụ y tế, đặc biệt là người nghèo và các đối tượng thiệt thòi, không bị nghèo hóa hay chi phí quá lớn thông qua các cơ chế chi trả trước như nguồn thu từ thuế, BHYT…).
Chia sẻ về những quan điểm mới trong dự thảo Nghị quyết về công tác dân số trong tình hình mới, ông Nguyễn Văn Tân, Phó Tổng cục trưởng phụ trách Tổng cục DS-KHHGĐ cho biết, lần đầu tiên trong suốt 25 năm qua, Ban Chấp hành Trung ương Đảng nhận định nếu duy trì chính sách giảm sinh quá lâu sẽ để lại những hệ lụy rất khó giải quyết. Do đó, chính sách dân số được chuyển hướng trọng tâm từ KHHGĐ sang Dân số và Phát triển, giải quyết toàn diện các vấn đề về quy mô, cơ cấu, phân bổ và chất lượng dân số. Bên cạnh đó, dự thảo Nghị quyết cũng không đặt vấn đề tiếp tục giảm sinh mà trước mắt duy trì mức sinh thay thế vững chắc. Theo đó, vận động giảm sinh ở nơi mức sinh cao, sinh đủ hai con ở nơi mức sinh thấp. Giải quyết tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh.
Mục tiêu tỷ số giới tính khi sinh năm 2030 dưới 109 bé trai/100 bé gái là “hoàn toàn khả thi”
Theo ông Nguyễn Văn Tân, từ năm 1993, về mặt luật pháp, Việt Nam không có bất cứ văn bản quy phạm pháp luật nào quy định xử phạt những người dân sinh con thứ ba trở lên, trừ nhóm đối tượng là đảng viên. Nhà nước không có quy định khống chế/cho phép người dân được sinh bao nhiêu con.Tuy nhiên, Việt Nam có chính sách vận động. Mỗi người dân Việt đều quen thuộc với khẩu hiệu: “Mỗi cặp vợ chồng chỉ nên có từ 1 đến 2 con” hay “Dừng lại ở hai con để nuôi dạy cho tốt”.
Phó Tổng cục trưởng Phụ trách Tổng cục DS-KHHGĐ cũng thông tin, hiện nay có một số địa phương (7 tỉnh) có những quy định liên quan đến xử lý vi phạm đối với người sinh con thứ ba trở lên. Hiện Tổng cục DS-KHHGĐ đã phối hợp với Bộ Tư pháp làm việc trực tiếp với từng địa phương để rà soát, sửa đổi các nội dung không phù hợp với quy định hiện hành. Trước mắt, Bộ Tư pháp và các tỉnh đồng thuận với cách làm này, theo quan điểm là cùng bàn để tháo dần các vướng mắc và không tiến hành đột ngột.
Ông Nguyễn Văn Tân cũng cho biết, ở một số địa phương có xây dựng những quy ước, hương ước như những gia đình sinh con thứ ba trở lên không được công nhận là “gia đình văn hóa”, hoặc nơi nào có trường hợp sinh con thứ ba sẽ không được công nhận là “làng văn hóa”, “xóm văn hóa”. Những quy ước, hương ước này là do cộng đồng nơi đó thỏa thuận và cùng nhau xây dựng nên - đây cũng là phong tục, là truyền thống của người Việt Nam từ xưa đến nay.
Mặt khác, thực tế mức sinh của nước ta khi mới điều chỉnh một chút là có dấu hiệu tăng lên. “Chúng ta điều chỉnh hai yếu tố. Thứ nhất là quy định về Đảng viên; thay đổi nữa là trước năm 2010, chúng ta gần như bao cấp, miễn phí biện pháp tránh thai, KHHGĐ cho tất cả người dân, sau đó giảm dần phạm vi miễn phí, tăng tỷ trọng người dân tự chi trả cho phương tiện tránh thai và KHHGĐ. Lúc này mức sinh có tăng lên. Năm 2011, bình quân mỗi phụ nữ là 1,99 con, nay là 2,1 con”, ông Nguyễn Văn Tân cho hay. Việc tăng này là ở các khu vực có học vấn cao hơn, ở nơi có mức sống khá hơn, tăng ở hầu hết là ở các khu vực miền Bắc, còn ở miền Nam thì không tăng lên, thậm chí có tỉnh còn giảm đi.
Tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh ở nước ta đã ở mức trầm trọng, lan rộng từ thành thị như trước đây ra tất cả mọi nơi như hiện nay. Năm trong sáu vùng kinh tế địa lý (trừ Tây Nguyên) trong tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh. Vùng mất cân bằng giới tính khi sinh nhiều nhất là Đồng bằng sông Hồng. Tại vùng này, tỷ số giới tính khi sinh ở mức trên 115 bé trai/100 bé gái. Một số tỉnh thành thậm chí lên tới 120-122/100 như Hải Dương, Hải Phòng, Bắc Ninh, Bắc Giang, Thái Bình, Nam Định...
73% người được khảo sát muốn sinh 2 con
Trước câu hỏi về việc với chính sách dân số như hiện nay thì Việt Nam có rơi vào tình trạng mức sinh xuống thấp và không thể vực được mức sinh lên như ở Hàn Quốc, Singapore… hay không, ông Nguyễn Văn Tân - Phó Tổng cục trưởng phụ trách Tổng cục DS-KHHGĐ cho biết, ở Việt Nam, có 2 khu vực có mức sinh thấp: Đông Nam Bộ (dưới 1,7 con, riêng TPHCM có lúc thấp nhất là 1,3, còn trung bình là 1,4 - 1,5 con) và Đồng bằng sông Cửu Long (1,8 con).
Với việc Việt Nam điều chỉnh chính sách dân số sớm, ông Nguyễn Văn Tân tin tưởng là sẽ thành công, bởi mức sinh của nước ta chưa xuống mức quá thấp như các nước trên đây. Hai nữa là còn tỷ lệ đáng kể những người muốn sinh thêm con.
Ông Nguyễn Văn Tân cho hay, một cuộc khảo sát của ngành Dân số với 700.000 người trả lời cho kết quả: 73% muốn sinh 2 con, 8,3% muốn có 1 con, 9,3% là muốn sinh 3 con, số còn lại muốn sinh trên 3 con. Kết quả này cho thấy, đại đa số người dân muốn sinh đủ 2 con, nhưng vẫn còn tỷ lệ đáng kể người dân muốn sinh thêm nhiều con, do đó vẫn có thể nâng tỷ lệ sinh lên cao hơn.
Theo GĐ&XH
