Ngày 15-1, 16 công trình, cụm công trình có giá trị cao về khoa học, công nghệ và thực tiễn sẽ được trao tặng giải thưởng Hồ Chí Minh, giải thưởng Nhà nước về Khoa học công nghệ 2016.
Các bác sĩ khoa Chẩn đoán hình ảnh (Bệnh viện Bạch Mai) đang chuẩn bị một ca can thiệp chụp mạch trong điều trị phình động mạch não, ứng dụng nghiên cứu của GS - TS Phạm Minh Thông
Trước sự kiện này, GS.TSKH Vũ Minh Giang, Ủy viên Hội đồng cấp Nhà nước xét tặng giải thưởng Hồ Chí Minh, giải thưởng Nhà nước về KHCN cho biết, với quá trình xét tặng giải thưởng công tâm, chặt chẽ, các công trình được lựa chọn trao giải đều xứng đáng là diện mạo của khoa học Việt Nam trong giai đoạn này, đồng thời có sức lan tỏa mạnh mẽ đến sự phát triển kinh tế, xã hội đất nước.
- PV: Nhiều công trình tham gia xét tặng giải thưởng có đóng góp rất lớn cho xã hội, tuy nhiên, chỉ có 16 công trình, cụm công trình được xét tặng lần này. Vậy theo Giáo sư, con số này có quá ít?
- GS. TSKH Vũ Minh Giang: Trong số 61 công trình tham gia chỉ còn 16 công trình được đề xuất xét tặng giải thưởng, chiếm 21%. Con số này không phải quá thấp mà là bình thường khi so sánh với các cách chọn giải thưởng cao trên thế giới. Thực tế, sau khi công bố số lượng 16 công trình được đề xuất xét tặng, các thành viên Hội đồng có đôi chút bất ngờ, nhưng bình tĩnh suy ngẫm lại thì sự lựa chọn của các Ủy viên Hội đồng là có căn cứ, cơ sở.
Mọi sự bình chọn đều trên tinh thần chung được quán triệt là bám sát chặt chẽ các văn bản, quy định của Nhà nước. Do các công trình được xét tặng mức cao nhất về KHCN ở cấp quốc gia (5 năm một lần), vì vậy phải tính đến chuyện sau khi được công bố, các công trình này nhận được sự “tâm phục, khẩu phục” của không chỉ giới khoa học trong nước mà còn quốc tế. Tôi muốn nhấn mạnh rằng, Hội đồng luôn mong muốn làm sao uy tín của giải thưởng ngày càng được nâng tầm.
- Thưa Giáo sư, qua các công trình được xét tặng Giải thưởng, thế giới có thể nhìn vào đấy để hiểu được trình độ khoa học nước ta trong giai đoạn vừa qua?
- Với những công trình đã được Hội đồng Nhà nước đề nghị xét tặng giải thưởng, tôi tin đều là những công trình xứng đáng, là diện mạo của khoa học Việt Nam trong thời gian qua. Tiêu biểu như cụm công trình “Các bất biến và cấu trúc của vành địa phương và vành phân bậc” thuộc lĩnh vực toán học do nhóm nghiên cứu của Giáo sư Ngô Việt Trung là một ví dụ điển hình (Giáo sư Ngô Bảo Châu tham gia với tư cách Ủy viên Hội đồng). Những kết quả của cụm công trình này đã được công bố trong hơn 200 bài báo trên các tạp chí quốc tế có uy tín.
Ngoài ra, công trình “Ứng dụng các kỹ thuật tiên tiến trong chẩn đoán, điều trị một số bệnh lý mạch não bằng điện quang can thiệp nội mạch” thuộc lĩnh vực y học do Giáo sư Phạm Minh Thông chủ trì; hay cụm “Công trình nghiên cứu ứng dụng kỹ thuật hiện đại về bức xạ ion hóa trong chẩn đoán, điều trị ung thư và một số bệnh lý khác” do Giáo sư Mai Trọng Khoa chủ trì đều đã đạt tới những công nghệ tân tiến nhất của thế giới hiện nay.
“Giải thưởng Hồ Chí Minh, mức thưởng gấp 270 lần lương tối thiểu, Giải thưởng Nhà nước gấp 170 lần lương tối thiểu”
Bên cạnh đó, công trình “Lịch sử văn hóa Việt Nam - Tiếp cận bộ phận” của Giáo sư Phan Huy Lê trong lĩnh vực KHXH và NV đã từng được giới khoa học quốc tế đánh giá cao. Qua đó, có thể khẳng định những công trình được xét chọn xứng đáng là diện mạo của khoa học nước nhà trên trường quốc tế. Tôi cho rằng, hiệu ứng xã hội của các công trình đó rất tốt và sẽ có tác động rất lớn đối với hoạt động KHCN nước nhà.
- Thưa Giáo sư, là một trong những Ủy viên Hội đồng cấp Nhà nước xét tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh, Giải thưởng Nhà nước về KHCN đợt 5 này, Giáo sư có thể cho biết những điểm mới trong việc xét tặng giải thưởng lần này?
- Điểm mới đầu tiên là cập nhật những văn bản pháp luật mới được ban hành, trong đó có Luật KHCN. Theo đó, nhiều công trình của các đơn vị, doanh nghiệp ngoài công lập được đề xuất xét tặng giải thưởng tạo nên sự đa dạng của các đối tượng tham gia xét tặng.
Việc xét tặng Giải thưởng đợt này cũng chặt chẽ hơn. Khác với trước đây, người tham gia có thể đăng ký Giải thưởng Hồ Chí Minh, nếu không đạt thì xuống Giải thưởng Nhà nước, nhưng nay theo Nghị định 78, người đăng ký chỉ được lựa chọn một lần cho công trình tham gia xét thưởng của mình.
Đặc biệt, điểm mới được nhiều người quan tâm có lẽ là quy định về mức thưởng. Đối với Giải thưởng Hồ Chí Minh, mức thưởng gấp 270 lần lương tối thiểu, Giải thưởng Nhà nước gấp 170 lần lương tối thiểu được tính ở thời điểm nhận giải, giá trị có thể trên 300 triệu đồng. Có thể xem đây là mức thưởng lớn nhất từ trước tới nay.
Nguồn Anninhthudo.vn
