Ngày 15/10/2020, theo thông tin từ Trung tâm Chống độc, Bệnh viện Bạch Mai, hiện Trung tâm đang điều trị cho ba bệnh nhân bị ngộ độc methanol sau khi uống rượu trong cùng một đám giỗ người thân ở Bắc Giang.
Bệnh nhân thứ nhất là Ngô Duy H. (31 tuổi, ở Tiên Du, Bắc Ninh). Theo lời kể của người nhà, trưa 11/10 bệnh nhân tham dự một đám giỗ người thân ở Bắc Giang và có uống khoảng 10 chén rượu. Sau uống một ngày, bệnh nhân xuất hiện tình trạng mệt mỏi, buồn nôn, nôn nhiều. Đến chiều tối ngày 12/10, bệnh nhân được người nhà đưa đến Trung tâm y tế huyện và đã được chuyển tới Trung tâm Chống độc, Bệnh viện Bạch Mai ngay trong đêm.
TS.BS Nguyễn Tiến Dũng - Trung tâm Chống độc xác nhận: Bệnh nhân Ngô Duy H. nhập viện ngày 12/10 trong tình trạng hôn mê sâu, có dấu hiệu phù não, huyết áp tụt, đồng tử giãn, tím tái. Xét nghiệm thấy tình trạng nhiễm toan chuyển hóa nặng, nồng độ methanol trong máu là 79 mg/dL. Bệnh nhân được lọc máu, dùng thuốc giải độc, hồi sức cấp cứu….Sau 2 ngày điều trị điều trị tích cực, bệnh nhân đã qua cơn nguy kịch, tỉnh trở lại, tự thở tốt và đang dần hồi phục. Hiện nay, Đơn vị xét nghiệm độc chất của Trung tâm chống độc đã triển khai được xét nghiệm sắc ký khí định lượng nồng độ các loại rượu trong máu, đây là phương pháp rất chính xác, phục vụ cấp cứu các bệnh nhân kể cả các mẫu gửi từ các bệnh viện khác, giúp chẩn đoán và điều trị rất nhanh.
TS.BS Nguyễn Tiến Dũng - Trung tâm Chống độc thăm khám cho một bệnh nhân ngộ độc methanol
Trường hợp thứ hai là bệnh nhân Trần Văn S. (34 tuổi, ở Bắc Giang). Bệnh nhân vào viện ngày 13/10 vì nhìn mờ, kèm đau mỏi toàn thân, buồn nôn. Cách vào viện 2 ngày bệnh nhân đã tham dự một đám giỗ người thân ở Bắc Giang và có uống khoảng 300 ml (cùng với bệnh nhân Ngô Duy H.). Kết quả xét nghiệm máu cho thấy bệnh nhân cũng bị ngộ độc cồn công nghiệp methanol và bệnh nhân đã được điều trị cấp cứu theo phác đồ ngộ độc methanol. Trong ngày 14/10, Trung tâm chống độc cũng đã tiếp nhận thêm bệnh nhân thứ ba được chẩn đoán ngộ độc cồn công nghiệp methanol sau uống rượu cùng ở đám giỗ trên.
Mẫu rượu các bệnh nhân đã uống đã được mang tới Trung tâm chống độc, kết quả xét nghiệm mẫu rượu thực hiện ngay tại Trung tâm chống độc cho thấy loại rượu này chứa tới 26,16 độ là cồn công nghiệp methanol, trong khi đó thành phần rượu thông thường ethanol chỉ có 5,6 độ. Các bệnh nhân cho biết, loại rượu này được gia đình mua trên mạng internet và trong đám giỗ có khoảng trên 20 người đã cùng uống loại rượu này.
Từ câu chuyện của ba bệnh nhân trên, TS.BS Nguyễn Trung Nguyên - Giám đốc Trung tâm Chống độc, Bệnh viện Bạch Mai lo ngại: đây là một vụ ngộ độc cồn công nghiệp methanol với nguyên nhân là uống phải loại rượu giả, rượu được pha chế hoặc đóng chai từ cồn công nghiệp methanol. Rượu uống nếu đúng là được nấu truyền thống từ ngũ cốc thì không bao giờ chứa lượng methanol gây ngộ độc. Người dân không có năng lực sản xuất ra methanol để bán ra thị trường. Methanol là một hóa chất độc. Tất cả lượng methanol lưu hành trên thị trường hiện nay là từ sản xuất công nghiệp (cổ điển từ lên men gỗ) hoặc nhập khẩu cồn công nghiệp methanol cho các mục đích khác nhau không phải để uống, phần lớn trong công nghiệp và pha với xăng tạo ra xăng E5. Đây vẫn là vấn đề quản lý hóa chất độc hại, lượng cồn công nghiệp methanol đã được “tuồn” ra ngoài vào tay kẻ xấu để pha đóng chia thành rượu giả gây ngộ độc.
Sau các vụ ngộ độc, ngành y tế cùng các ngành đã đưa ra các giải pháp, trong đó có việc đưa chất màu, ví dụ xanh methylen vào cồn công nghiệp methanol, để kẻ xấu không thể pha chế thành rượu rởm và người dân có thể nhận dạng cồn công nghiệp. Ngành y tế, kể cả cảnh sát môi trường không thể làm được việc này và lâu nay thường xuyên phải chạy theo giải quyết hậu quả, truy tìm và bắt thủ phạm. Có thể nói các trường hợp ngộ độc lẻ tẻ vẫn xuất hiện thường xuyên, thỉnh thoảng có các vụ ngộ độc rất đáng tiếc, ví dụ vụ ngộ độc methanol ở Lai Châu gây tử vong hàng chục người và nhiều người bị ngộ độc, ở Hà Nội cũng đã có vụ ngộ độc do loại rượu giả “Duy Hảo” gây ngộ độc cho rất nhiều người và tử vong, di chứng mù mắt,…Khi các lực lượng thực thi pháp luật đến kiểm tra xưởng sản xuất rượu thì toàn bộ kho chứa chỉ có các thùng phi đựng hóa chất, chứ hoàn toàn không có hệ thống lên men, ủ, trưng cất rượu ở đâu cả.
Methanol vào trong cơ thể lúc đầu ngay sau uống cũng gây say giống rượu uống, rượu cũng có vị không khó chịu (thực tế hơi ngọt), tuy nhiên lúc người uống tỉnh tại thì nghĩ là hết say nhưng khi đó (sau uống 1-2 ngày) methanol trong cơ thể âm thầm được chuyển thành axit formic rất độc, máu bị nhiễm axit gây thở nhanh và sâu giống như khó thở, tổn thương với mắt gây nhìn mờ, mù, với não gây hoại tử não, phù não, hôn mê và dễ tử vong. Ở Việt Nam, ngộ độc cồn công nghiệp methanol do uống rượu giả nên người uống không biết là uống phải rượu độc, lại biểu hiện chậm và âm thầm, nên phần lớn bệnh nhân đến viện muộn, khi đã bị tổn thương não, mắt tử vong từ 30-50% mặc dù được cứu chữa. Nếu bệnh nhân không tử vong cũng dễ bị di chứng mù mắt. Rất đáng tiếc.
Để phòng tránh ngộ độc cồn công nghiệp methanol thì cần quản lý chặt chẽ hóa chất cồn công nghiệp methanol, quản lý các sản phẩm rượu lưu hành trên thị trường. Người dân thì nên hạn chế uống rượu, khi mua rượu thì cần mua sản phẩm có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng, kể cả nơi bán cũng phải chính thức (có đăng ký kinh doanh, việc mua bán có hóa đơn kèm mã hàng hóa nhận dạng). Còn nếu người dân cứ mua bán rượu trôi nổi, không kiểm soát như hiện nay thì càng tạo điều kiện cho những người sản xuất và kinh doanh hàng giả và gây ngộ độc cho người mua.
Bài, ảnh: Mai Thanh
