Công trình nghiên cứu của Nhóm tác giả Khoa Phẫu thuật Tiêu hóa - Gan mật tụy, Bệnh viện Bạch Mai đã được công bố trên tạp chí World journal of surgical oncology số 140 ngày 5/5/2023 - một tạp chí uy tín hàng đầu chuyên về phẫu thuật ung thư.

"Bông mai trắng" trên bản đồ ngoại khoa thế giới

Trong giới phẫu thuật viên Việt Nam cũng như thế giới thì phẫu thuật cắt đại tràng phải là một phẫu thuật cơ bản của chuyên ngành phẫu thuật tiêu hóa, nghĩa là nhiều phẫu thuật viên có thể làm được. Tuy nhiên, phẫu thuật nội soi hoàn toàn cắt đại tràng phải kèm cắt toàn bộ mạc treo, thắt các mạch máu trung tâm, nạo vét hạch D3 theo tiêu chuẩn phẫu thuật triệt căn ung thư đại tràng phải là một kĩ thuật rất khó và phức tạp. Ngoài việc nắm rõ, hiểu sâu, tường tận về phôi thai học, cấu trúc giải phẫu cũng như đặc tính di căn bạch huyết của căn bệnh ung thư đại tràng, kỹ thuật này còn đòi hỏi phẫu thuật viên phải có sự tinh tế, bản lĩnh “dao kéo” vững vàng và quyết đoán trong thao tác, nếu không sẽ dễ dẫn đến tai biến và khó đạt được các tiêu chuẩn triệt căn ung thư như mong muốn. Do vậy, không nhiều phẫu thuật viên (cả trong và ngoài nước) có thể thành thạo phẫu thuật này. Nhiều tác giả trên thế giới đã đưa ra các quy trình khác nhau để thực hiện phẫu thuật này nhưng mỗi quy trình đều có những hạn chế nhất định mà chưa có sự thống nhất. Sau thời gian nghiên cứu, nhóm tác giả Khoa Phẫu thuật Tiêu hóa Gan mật tụy, Bệnh viện Bạch Mai đã đề xuất quy trình mang tên Bạch Mai, một phương pháp tiếp cận kết hợp đa hướng: từ trên xuống, từ trong ra và từ dưới lên kèm cắt đoạn cuối hồi tràng sớm. Phương pháp “Phẫu thuật BẠCH MAI” giúp khắc phục hầu hết các hạn chế kĩ thuật trước đây và giúp phẫu thuật đạt được tính triệt để tốt nhất về mặt ung thư. Công trình đã được Tạp chí World journal of surgical oncology, một tạp chí uy tín hàng đầu chuyên về phẫu thuật ung thư công bố trên số báo 140 ngày 5/5/2023.

Theo số liệu của khoa Phẫu thuật Tiêu hóa Gan mật tụy, Bệnh viện Bạch Mai cung cấp: Từ tháng 1/2022 đến tháng 12/2022, đã có 32 trường hợp u nguyên phát đại tràng đã được phẫu thuật theo Phương pháp “Phẫu thuật BẠCH MAI” với số hạch nạo vét được trung bình là 38, số lớn nhất là 67 (số hạch nạo vét được trong phẫu thuật là thước đo chính về tính triệt căn của phẫu thuật, theo quy ước, số hạch nạo vét tối thiểu trong ung thư đại tràng phải là 12 hạch, các nghiên cứu khác đạt trung bình 20 - 30 hạch. Hạch nạo vét được càng nhiều sẽ chẩn đoán được giai đoạn ung thư chính xác hơn và phẫu thuật đạt tính triệt căn cao hơn do đó tiên lượng tốt hơn. Tuy nhiên, nạo vét hạch nhiều sẽ kèm theo nguy cơ rủi ro cao hơn, đòi hỏi sự khác biệt trong kĩ thuật thực hiện). Kết quả các các trường hợp phẫu thuật đều thành công, không có biến chứng trong và sau mổ.

Ung thư đại trực tràng - Sát thủ thứ hai trên toàn cầu

Ung thư đại trực tràng là nguyên nhân gây tử vong do ung thư đứng thứ hai toàn cầu ở cả hai giới. Trong đó, ung thư ở đại tràng bên phải và đại tràng ngang đến góc lách chiếm tỷ lệ cao nhất, khoảng 40% trong tất cả các trường hợp. Cắt bỏ đại tràng phải (tiêu chuẩn hoặc mở rộng) là phương pháp điều trị triệt căn duy nhất cho bệnh ung thư đại tràng phải giai đoạn I đến III. Kỹ thuật nội soi cắt đại tràng phải đã được phổ biến và thực hiện thường quy trong nhiều thập kỷ. Tuy nhiên, cho đến nay, ung thư đại tràng bên phải vẫn được chứng minh là một yếu tố tiên lượng độc lập gây tái phát bệnh ở giai đoạn II, với tỷ lệ sống sót sau 5 năm đối với bệnh ở giai đoạn II và III kém hơn so với ung thư đại tràng bên trái và trực tràng.

“Phẫu thuật BẠCH MAI” - giải pháp kĩ thuật giải quyết triệt căn “tên sát thủ”

Để giải quyết triệt căn ung thư đại trực tràng, nâng cao chất lượng sống cho người bệnh, các nhà khoa học trên toàn thế giới không ngừng nghiên cứu, tìm các phương pháp tối ưu nhất, các hướng tiếp cận cho kỹ thuật nội soi cắt đại tràng phải nhằm đạt được các tiêu chí về ung thư học cũng như giảm thiểu tỷ lệ biến chứng trong và sau mổ. Tuy nhiên, mỗi phương pháp đều có những ưu điểm và hạn chế khác nhau. “Phẫu thuật BẠCH MAI” ra đời với hy vọng thêm một vũ khí sắc bén cho các phẫu thuật viên trong công cuộc đối phó với căn bệnh Ung thư đại trực tràng. “Phẫu thuật BẠCH MAI” là một phương pháp tiếp cận kết hợp đa hướng cùng với việc cắt sớm đoạn cuối hồi tràng đã được các nhà khoa học của Khoa Phẫu thuật Tiêu hóa - Gan mật tụy, Bệnh viện Bạch Mai chứng minh tính khả thi và an toàn cao về mặt kỹ thuật, phương pháp này giúp thực hiện đúng các tiêu chuẩn triệt căn trong phẫu thuật ung thư đại tràng phải: cắt bỏ toàn bô mạc treo đại tràng (Complete mesocolic excision – CME), thắt mạch máu trung tâm (Central vascular ligation - CVL) và nạo vét hạch D3.

Vị trí đặt trocar và đường mở nhỏ nằm ngang trên xương mu hoặc qua lỗ tự nhiên (âm đạo) để lấy bệnh phẩm

Chia sẻ về kỹ thuật mới, nhóm nghiên cứu cho biết: cách kết hợp đa hướng tiếp cận giúp chúng tôi tận dụng được lợi thế của từng hướng tiếp cận:

- Tiếp cận từ trên xuống giúp:

• Xác định và kiểm soát các mốc giải phẫu quan trọng ngay từ đầu, chẳng hạn như: tĩnh mạch đại tràng phải (trong phương pháp thuần túy dưới lên, rất khó kiểm soát tận gốc tĩnh mạch này, từ đó dễ gây tổn thương rách thân chung tĩnh mạch (thân Henle) gây chảy máu không cầm được qua nội soi, rất nguy hiểm)
• Xác định vị trí xuất phát của bó đại tràng giữa làm mốc trên của trục phẫu thuật
• Hạ đại tràng ngang và đại tràng góc gan, nhờ đó tiếp cận được vào khoang giữa mạc treo đại tràng góc gan với cân Gerota, tiếp cận được vào khoang Fredet theo hướng từ trên xuống.

- Việc cắt hồi tràng sớm giúp tiếp cận các khoang giữa mạc treo đại tràng phải và mạc Toldt với cân Gerota và khoang vô mạch Fredet từ dưới lên trở nên thuận tiện (không phải “đào hầm” như các kỹ thuật khác), ít khi sai lớp, nhanh chóng gặp lớp bóc tách đã thực hiện từ trên xuống để giải phóng toàn bộ mạc treo mà không chạm khối u; việc bóc tách các hạch quanh trục mạc treo tràng trên và tiếp cận gốc các bó mạch dễ dàng, nhanh chóng an toàn hơn so với các phương pháp khác, không gặp khó khăn kể cả khi có biến đổi giải phẫu mạch máu đại tràng; đặc biệt, có thể nạo vét được cả mặt sau của trục mạc treo tràng trên, điều mà các phương pháp khác khó có thể thực hiện được.

Về miệng nối, chúng tôi thực hiện hoàn toàn trong ổ bụng do cách này có nhiều ưu điểm: Nhu động ruột hồi phục nhanh hơn, chức năng tiêu hóa phục hồi nhanh hơn, tỷ lệ liệt ruột thấp hơn, giảm đau sau mổ ít hơn, ít biến chứng, tỷ lệ thoát vị qua vết mổ thấp hơn, vết mổ ngắn hơn và có thể lựa chọn vị trí vết mổ phù hợp thẩm mĩ nhất. Tuy nhiên, nối trong ổ bụng kéo dài thời gian phẫu thuật, tăng chi phí, đòi hỏi trình độ phẫu thuật viên do đây là kĩ thuật khó. Trong nghiên cứu của chúng tôi, thời gian trung bình để thực hiện nối chỉ 27 phút, không dài hơn so với thời gian thực hiện nối ngoài ổ bụng do chúng tôi đã quen với kĩ thuật này.