Triết học “lăng kính” giúp người điều dưỡng hiểu sâu hơn về nghề

Điều dưỡng hiện đại không chỉ là thực hành các kỹ thuật tiêm truyền hay theo dõi bệnh nhân, mà là một ngành khoa học - nơi con người được nhìn nhận toàn diện cả thể chất, tinh thần và xã hội. Để làm được điều đó, người điều dưỡng không chỉ cần kỹ năng, mà còn cần tri thức - đặc biệt là tư duy triết học giúp họ hiểu sâu hơn về “vì sao mình làm điều đó” và “làm vì ai”.

Triết học giúp điều dưỡng Trung tâm Cơ xương khớp, Bệnh viện Bạch Mai thấu hiểu rõ ý nghĩa của từng hành động chăm sóc

Triết học, nói một cách dễ hiểu, là tình yêu của sự khôn ngoan, một nỗ lực không ngừng tìm hiểu bản chất của con người và thế giới. Khi soi chiếu vào ngành điều dưỡng, triết học giúp người làm nghề thấy rõ ý nghĩa của từng hành động chăm sóc, đồng thời nhận thức rõ hơn vai trò, giá trị và trách nhiệm đạo đức của mình.

Nói cách khác, triết học chính là “la bàn tư tưởng”, “lăng kính soi chiếu” của người điều dưỡng. Triết học giúp điều dưỡng viên đưa ra quyết định đạo đức sáng suốt: Khi đối mặt với tình huống khó, như quyền tự quyết của bệnh nhân hay sự công bằng trong phân bổ nguồn lực, triết học giúp người điều dưỡng biết cân nhắc, hành động đúng đắn và nhân văn. Xây dựng niềm tin với người bệnh: Một người điều dưỡng thấu hiểu con người không chỉ bằng y lý, mà còn bằng sự cảm thông và tôn trọng, sẽ khiến bệnh nhân an tâm hơn trong quá trình điều trị. Tiếp cận, chăm sóc toàn diện: Triết học nhắc nhở rằng, bệnh nhân không chỉ là một “cơ thể ốm yếu” cần chữa lành, mà là một con người với cảm xúc, tâm hồn và hoàn cảnh xã hội riêng. Phát triển tư duy phản biện: Thay vì rập khuôn theo những thói quen cũ, triết học giúp người điều dưỡng dám đặt câu hỏi, dám tìm kiếm cách làm mới - hiệu quả và nhân văn hơn.

Khi khoa học và triết học gặp nhau

Trong thế giới y học hiện đại, khoa học điều dưỡng được xem là một ngành độc lập - có lý thuyết, phương pháp và hệ thống kiến thức riêng. Ở đó, triết học đóng vai trò như một nền móng của khoa học điều dưỡng giúp xác định phương pháp nghiên cứu, đánh giá tính đúng đắn của thực hành, và phát triển đội ngũ điều dưỡng không chỉ “giỏi việc” mà còn “sâu tư tưởng”.

Triết học giúp ngành điều dưỡng hiểu rằng: việc chăm sóc người bệnh không chỉ dựa trên tình hình thực tế, mà còn cần giá trị nhân văn và đạo đức nghề nghiệp.

Điều dưỡng Trung tâm Cơ xương khớp, Bệnh viện Bạch Mai trao đổi, thu thập thông tin người bệnh để làm nghiên cứu khoa học

Triết học Điều dưỡng, một nhánh của Triết học, đại diện cho hệ thống niềm tin của ngành điều dưỡng. Nó cung cấp những góc nhìn đa chiều về thực hành, nghiên cứu và học thuật. Bên cạnh đó, nó còn xem xét mục đích, ý nghĩa và bản chất của Điều dưỡng.

Khoa học, bắt nguồn từ tiếng Latinh, có nghĩa là kiến thức và là công cụ mạnh mẽ để khám phá sự thật, sử dụng cả phương pháp suy diễn (deduction) và quy nạp (induction). Khoa học còn là một hệ thống có tổ chức, xây dựng và sắp xếp kiến thức dưới dạng các giải thích và dự đoán có thể kiểm chứng về vũ trụ và là nỗ lực không ngừng nghỉ của con người để hiểu hoặc hiểu rõ hơn về lịch sử của thế giới tự nhiên, cách nó vận hành, dựa trên những bằng chứng vật chất có thể quan sát được.

Triết học Khoa học cung cấp một khung tham chiếu hữu ích để đánh giá sự phát triển của Điều dưỡng như một ngành khoa học độc lập. Hơn nữa, nó đóng vai trò quan trọng trong việc đào tạo các nhà khoa học điều dưỡng có năng lực, những người có thể xem xét các nền tảng triết học độc đáo của Điều dưỡng và tác động của nó đến nghiên cứu khoa học và phát triển kiến thức.

Triết học - linh hồn của khoa học điều dưỡng

Điều dưỡng là một nghề cao quý, nhưng cũng là một hành trình triết học của con người. Đó là hành trình hiểu về sự sống, nỗi đau và lòng trắc ẩn. Và chính triết học, bằng ánh sáng của sự suy tư đã giúp người điều dưỡng giữ vững trái tim nhân ái, ngay cả trong những giờ phút căng thẳng và mệt mỏi nhất.

Triết học không làm cho công việc điều dưỡng trở nên “khó” hơn, mà giúp nó trở nên có ý nghĩa hơn. Khi hiểu được nền tảng triết học của nghề, mỗi người điều dưỡng không chỉ làm tốt nhiệm vụ của mình, mà còn trở thành người đồng hành thực sự của bệnh nhân – người hiểu, cảm thông, và cùng họ đi qua hành trình chữa lành. Bởi lẽ, khoa học có thể cứu sống cơ thể, nhưng triết học và lòng nhân ái mới cứu được tâm hồn con người.