Nhồi máu não là tình trạng cấp cứu y tế khẩn cấp xảy ra khi một phần não bị thiếu máu, tắc mạch máu não. Phần não bị ngưng cung cấp máu có thể dẫn đến tổn thương các tế bào thần kinh và mất chức năng của não, gây tử vong hoặc các biến chứng nghiêm trọng như liệt, hôn mê, rối loạn ngôn ngữ, rối loạn vận động, gây tàn phế. Nhồi máu não là nguyên nhân gây tử vong đứng hàng thứ 3 ở nước ta sau bệnh lý tim mạch, ung thư.

Để phòng và điều trị nhồi máu não cần xác định và kiểm soát tốt các yếu tố nguy cơ như: Bệnh tim mạch, huyết áp, đái tháo đường, hút thuốc lá, bia rượu nhiều, thiếu vận động, thừa cân, béo phì, ít vận động... Nhồi máu não cần được chẩn đoán sớm và cấp cứu trong vòng từ 4h đến 6h đầu tiên kể từ khi xuất hiện các triệu chứng như: đau đầu dữ dội, chóng mặt, nôn, hạ huyết áp, tăng huyết áp, rối loạn ngôn ngữ, hôn mê, liệt mặt, liệt các chi ...

Mở đầu hội thảo là báo cáo khoa học “Cập nhật chỉ định và lấy huyết khối cơ học trong điều trị đột quỵ nhồi máu não cấp” do PGS.TS Vũ Đăng Lưu - Giám đốc Trung tâm Điện Quang, Bệnh viện Bạch Mai trình bày. Với những tham khảo qua nhiều nghiên cứu tài liệu khoa học quốc tế cùng với những kinh nghiệm rút ra từ thực tế chẩn đoán và điều trị tại Bệnh viện Bạch Mai, PGS.TS Vũ Đăng Lưu đã nhấn mạnh đến những nhóm bệnh nhân vào cấp cứu trong vòng trước 6h và sau 6h đến 24h kể từ khi có triệu chứng cùng những biện pháp xử trí, cân nhắc giữa việc điều trị nội khoa hay can thiệp hoặc kết hợp cả hai phương pháp. Qua các nghiên cứu cho thấy kết hợp giữa hai phương pháp cho kết quả tốt trong nhiều trường hợp. Bài báo cáo cũng đi sâu phân tích khi nào thì cần dùng can thiệp cứu nguy, sử dụng Sten, bóng để phục hồi dòng máu lưu thông.

PGS.TS Trần Anh Tuấn - Phó Giám đốc Trung tâm Điện Quang, Bệnh viện Bạch Mai với bài báo cáo “Hướng xử trí khi có tắc mạch trung bình” đã đưa ra những kinh nghiệm xử trí nhóm bệnh nhân tắc mạch tuần hoàn trước, tắc mạch lớn, điểm tắc nặng thì nên nghiêng về mặt can thiệp, còn với những trường hợp tắc mạch nhỏ, trung bình thì nên điều trị nội khoa. Kết quả chẩn đoán hình ảnh, các dấu hiệu lâm sàng sẽ là tiêu chí quan trọng để các bác sĩ quyết định phương pháp điều trị.

“Mở rộng cửa sổ điều trị lấy huyết khối cơ học - Cập nhật những nghiên cứu lớn” là nội dung bài báo cáo của TS.BS Nguyễn Quang Anh. Báo cáo đã cho thấy hiện nay tại các nước có nền y học tiến bộ đã mở rộng cửa sổ điều trị đối với bệnh nhân đột quỵ. Nếu như trước đây, đại đa số ý kiến cho rằng cấp cứu đột quỵ nhồi máu não cấp chỉ trong vòng từ khoảng 5h trở lại sau khi có triệu chứng ban đầu, thì gần đây cửa sổ điều trị được mở rộng từ 6h đến 24h kể từ khi có triệu chứng, chừng nào từng vùng mô não còn sống thì còn có thể can thiệp lấy huyết khối. Nhiều nghiên cứu cho thấy thuốc tiêu sợi huyết đường tĩnh mạch điều trị trong thời gian vàng cho bệnh nhân đến cấp cứu trước 3h kể từ khi có triệu chứng có nhiều kết quả khả quan. Can thiệp động mạch lấy huyết khối bằng phương pháp cơ học cho bệnh nhân từ 3h đến 24h kể từ khi xuất hiện triệu chứng là một kỹ thuật khó, đòi hỏi chuyên môn cao, vật tư tốt và có rủi ro nhất định nhưng đã cứu được không ít các trường hợp.

BSCKII Nguyễn Đức Khang - Bệnh viện 115 tham luận với chủ đề “Bài học rút ra từ những ca tái thông thất bại? Khó khăn, Thách thức”. Báo cáo đã đưa ra những dẫn chứng lâm sàng cụ thể qua nhiều ca thực hiện kỹ thuật can thiệp tái thông tốt tới 88 % và bệnh nhân phục hồi tốt, có trường hợp làm can thiệp thất bại đã phải đặt sten cứu hộ, bệnh nhân cũng có kết quả khả quan. Việc lựa chọn đặt sten thì thời điểm quyết định đặt rất quan trọng. Báo cáo cũng nhấn mạnh về kỹ thuật đặt sten nội sọ cấp nên thực hiện trong các trường hợp: Hẹp nặng từ 70 đến 90%, mạch lớn nồi sọ (> 2mm, ICA, MI, BA, VA), làm giảm tưới máu lên não gây triệu chứng: Mục tiêu phục hồi và cải thiện lưu lượng máu lên não; Tái tắc sau khi điều trị nội khoa tích cực, lấy huyết khối thất bại; Chấn thương mạch máu nội sọ có triệu chứng cấp tính, bệnh lý cấp tính do điều trị. Khi đặt sten cần cân nhắc các yếu tố rủi ro: Vị trí hẹp gần chỗ chia đôi, cuối M, đỉnh thân nền; Tính chất tổn thương gần tắc, mảng bám không ổn định, vôi hóa; Các biến chứng thủ thuật từ nhẹ đến tử vong…

BSCKII. Ngô Quang Chức - Trưởng Khoa Chẩn đoán hình ảnh, Bệnh viện Đa Khoa Quảng Ninh đã chia sẻ về một số ca lâm sàng đã điều trị và rút ra bài học trong can thiệp đặt sten đổi hướng dòng chảy như: Quai động mạch chủ Typ III thực sự khó khăn để tiếp cận tổn thương; Ngoài sử dụng thuốc chống đông kép trước khi can thiệp cần kiểm soát kỹ dấu hiệu nhiễm trùng; Đánh giá các yếu tố đông máu; Sử dụng Alteplase liều 0,225 mg/kg cân nặng, max không quá 22,5 mg trong 15 phút tiêm động mạch não có thể là một lựa chọn trong điều trị tái thông mạch não.

Qua những trao đổi sâu về điều trị đột quỵ nhồi máu não cấp với các phương pháp điều trị nội khoa tối ưu và can thiệp lấy huyết khối, nong bóng hoặc đặt sten nội sọ, thảo luận nhiều ca lâm sàng sinh động cùng những kỹ thuật phối hợp sten kéo và ống thông hút huyết khối, hội thảo khoa học đã có những thông tin hữu ích góp phần nâng cao chất lượng điều trị đột quỵ.

Thùy Dương - Thế Anh