Tham luận tại hội thảo, các chuyên gia đầu ngành đã chỉ ra hướng đi mới: chẩn đoán siêu sớm bằng các dấu ấn sinh học tiên tiến như MeMed BV và MR-proADM, kết hợp nền tảng vững chắc từ Procalcitonin và kỹ thuật phân tích khí máu chuẩn hóa. Đây được kỳ vọng là chìa khóa mang đến những góc nhìn mới mẻ và các công cụ đột phá trong cuộc chiến chống lại nhiễm khuẩn.

Phát biểu khai mạc Hội thảo, GS.TS Nguyễn Gia Bình - Chủ tịch Hội Hồi sức Cấp cứu và Chống độc Việt Nam chỉ rõ, mặc dù đã nỗ lực giảm tỷ lệ tử vong do sepsis với các thang điểm lâm sàng (NEWS, qSOFA), chỉ số lactate và các biện pháp can thiệp sớm, nhưng kết quả vẫn chưa tối ưu. Theo giáo sư Gia Bình, giải pháp đột phá là nằm ở các “xét nghiệm tiền lâm sàng” - những dấu ấn sinh học mới có độ nhạy và đặc hiệu cao, giúp chẩn đoán sớm hơn cả các dấu hiệu lâm sàng thông thường. “Trong rất nhiều năm qua, rất nhiều các protein mới trong quá trình viêm đã được nghiên cứu và hiện nay có một số kết quả ứng dụng khá tốt”. 

Procalcitonin (PCT) và MeMed BV: Cặp đôi chiến lược trong quản lý kháng sinh

Theo báo cáo của PGS.TS. Hoàng Bùi Hải - Khoa Cấp cứu và Hồi sức tích cực, Bệnh viện Đại học Y Hà Nội: PCT đã khẳng định vị thế không thể thiếu trong hỗ trợ chẩn đoán sepsis, theo dõi đáp ứng điều trị và đặc biệt là hướng dẫn sử dụng kháng sinh hợp lý. Các ngưỡng giá trị PCT giúp bác sĩ quyết định bắt đầu, tiếp tục hay dừng kháng sinh một cách khoa học, góp phần giảm tỷ lệ kháng thuốc và thời gian sử dụng kháng sinh không cần thiết.

Tuy nhiên, PCT không phải là "chìa khóa vạn năng". Nó có thể tăng trong một số tình trạng không nhiễm khuẩn và bị ảnh hưởng bởi thời điểm lấy mẫu, cơ địa bệnh nhân và chủng loại vi khuẩn.

Giải pháp khắc phục những hạn chế này chính là xét nghiệm MeMed BV. Đây là một bước tiến vượt bậc khi kết hợp đồng thời 3 chỉ dấu sinh học (TRAIL, IP-10, CRP) với trí tuệ nhân tạo để phân biệt chính xác nhiễm khuẩn và nhiễm virus chỉ trong 15 phút. Với độ chính xác rất cao (AUC ~0.95), MeMed BV hứa hẹn giảm đáng kể việc kê đơn kháng sinh không cần thiết cho các trường hợp nhiễm virus, một vấn đề nhức nhối trong thực hành lâm sàng hiện nay.

MR-proADM: Mảnh ghép hoàn thiện trong tiên lượng và phân tầng nguy cơ

Báo cáo của PGS.TS. Đỗ Ngọc Sơn, Giám đốc Trung tâm Hồi sức tích cực, Bệnh viện Bạch Mai giới thiệu một dấu ấn sinh học đầy tiềm năng: MR-proADM (Mid-regional proadrenomedullin). Khác với PCT, MR-proADM phản ánh tình trạng rối loạn chức năng tế bào nội mô và vi tuần hoàn - yếu tố then chốt trong diễn tiến của sepsis.

Các bằng chứng lâm sàng cho thấy MR-proADM có giá trị tiên lượng tử vong vượt trội so với các chỉ số thông thường như lactate, PCT hay cả thang điểm SOFA. Đặc biệt, tại ngưỡng cắt 1.54 nmol/L, giá trị dự đoán âm tính (NPV) lên tới 99%, nghĩa là bệnh nhân có MR-proADM dưới ngưỡng này có nguy cơ tử vong cực thấp, hỗ trợ ra quyết định xuất viện an toàn.

Ứng dụng MR-proADM tại khoa Cấp cứu còn giúp giảm tới 15-17% tỷ lệ nhập viện không cần thiết mà không làm tăng nguy cơ tái nhập viện hay tử vong, từ đó giảm tải cho bệnh viện và tiết kiệm chi phí đáng kể.

Quản lý chất lượng xét nghiệm khí máu động mạch: Yếu tố then chốt để ra quyết định chính xác

TS.BS. Bùi Văn Cường, Viện Y Học Nhiệt Đới - Bệnh viện Bạch Mai nhấn mạnh tầm quan trọng của việc chuẩn hóa quy trình lấy và bảo quản mẫu khí máu động mạch. Một kết quả khí máu chính xác là nền tảng để đánh giá tình trạng toan-kiềm và oxy hóa của bệnh nhân nặng.

Các yếu tố như loại syringe (ưu tiên dùng heparin khô), thời gian bảo quản (không quá 15-30 phút ở nhiệt độ phòng), nhiệt độ và đặc biệt là việc loại bỏ bọt khí ngay sau khi lấy mẫu có thể ảnh hưởng rất lớn đến độ chính xác của các thông số PaO2, PaCO2 và pH. Bài báo cáo cũng cung cấp các hướng dẫn chi tiết về kỹ thuật lấy máu qua đường động mạch (arterial line) và các bước phân tích, giải thích kết quả khí máu một cách hệ thống.

Hướng tới một phác đồ tổng thể và cá thể hóa

Hội thảo đã phác thảo một bức tranh toàn diện về cuộc chiến chống nhiễm khuẩn:

-   Sử dụng PCT để hướng dẫn điều trị kháng sinh.

-   Kết hợp MeMed BV để chẩn đoán sớm sepsis nguyên nhân do vi khuẩn hay virus  và giá trị chẩn đoán cao hơn so với PCT đơn thuần

-   Ứng dụng MR-proADM để tiên lượng chính xác và phân tầng nguy cơ, tối ưu hóa việc ra quyết định nhập viện và điều trị sớm

-  Kết hợp với lâm sàng, giúp theo dõi tiến triển của để quyết định bệnh nhân có tiếp tục điều trị tại khoa Hồi sức tích cực hay không.

-   Chuẩn hóa xét nghiệm khí máu để có dữ liệu đáng tin cậy phục vụ chẩn đoán. Cần lưu ý tuân thủ các quy trình kỹ thuật lấy mẫu, vận chuyển, bảo quản, thời gian từ khi lấy máu đến khi đo trên máy để đảm bảo có kết quả trung thực nhất.

Với thực tiễn qua một số ca lâm sàng minh họa đã giúp cho thầy thuốc lâm sàng nhận định chính xác hơn thăng bằng toan kiềm và đinh hướng xử trí phù hợp.

Việc tích hợp các công cụ mới này vào thực hành lâm sàng thường quy tại Bệnh viện Bạch Mai hứa hẹn sẽ mở ra một kỷ nguyên mới trong quản lý bệnh nhân nhiễm trùng: Nhanh chóng, chính xác, hiệu quả và an toàn hơn, góp phần nâng cao chất lượng chăm sóc người bệnh và giảm gánh nặng kháng thuốc.