Sau hơn 3 tuần điều trị tích cực với sự phối hợp hiệu quả của nhiều chuyên khoa trong bệnh viện, bệnh nhân bị vi khuẩn Whitmore gây tổn thương áp -xe mũi đã ổn định và được xuất viện vào ngày 19/9/2019.
PGS.TS Đỗ Duy Cường - Giám đốc Trung tâm bệnh nhiệt đới, Bệnh viện Bạch Mai cho biết: Ngày 28/8, Trung tâm tiếp nhận bệnh nhân P.T.S. nữ (49 tuổi, ở Bắc Kạn) được bệnh viện tỉnh chuyển đến trong tình trạng sốt cao liên tục. Một tuần trước vào viện, bệnh nhân xuất hiện nhọt ở cánh mũi và có dấu hiệu hoại tử lan rộng, đồng thời xuất hiện thêm ổ áp-xe ở khớp cổ chân phải. Tại tuyến dưới, bệnh nhân được chẩn đoán nhiễm trùng huyết do tụ cầu trên nền bệnh nhân đái tháo đường týp 2 và được điều trị kháng sinh rocephin, vancomycin, metronidazol nhưng không đỡ và dược chuyển đến Trung tâm bệnh Nhiệt đới, Bệnh viện Bạch Mai.
Tại đây, dựa vào các dấu hiệu bệnh cảnh lâm sàng và kinh nghiệm nghề nghiệp, các bác sĩ đã cho cấy mủ để tìm nguyên nhân. Đúng theo dự đoán, kết quả nuôi cấy mủ từ vết thương sau 3 ngày cho kết quả dương tính với vi khuẩn Burkholderia pseudomallei (còn có tên gọi là Whitmore). “Khi đó chúng tôi phải thay đổi hoàn toàn phác đồ điều trị, nếu không bệnh nhân sẽ nguy hiểm tính mạng”, BS Cường nói.
Sau hơn 3 tuần điều trị, bệnh nhân whitmore tổn thương cánh mũi đã được xuất viện trong niềm vui của gia đình và các thầy thuốc
Với trường hợp này, trong giai đoạn tấn công, bệnh nhân được điều trị bằng phác đồ kháng sinh đặc hiệu truyền tĩnh mạch liều cao. Đồng thời được hội chẩn với nhiều chuyên khoa trong bệnh viện như Nội tiết - Đái tháo đường, Tai mũi họng, Cơ xương khớp, Vi Sinh,… để theo dõi, phối hợp điều trị bệnh nền và giải quyết các tổn thương tại chỗ, đặc biệt là chăm sóc vết thương hàng ngày để bảo tồn cánh mũi. Sau 1 tuần điều trị, các dấu hiệu của bệnh đã bắt đầu thuyên giảm: sốt giảm dần, cánh mũi se lại, không còn chảy mủ. 3 tuần sau, bệnh nhân cắt sốt, toàn trạng ổn định, ăn ngon miệng, tổn thương ở cánh mũi đã được hồi phục hoàn toàn. Khi các chỉ số xét nghiệm trở về bình thường, ngày 19/9 bệnh nhân được xuất viện, điều trị ngoại trú trong niềm vui của gia đình và các thầy thuốc Trung tâm bệnh nhiệt đới, BV Bạch Mai.
Trước câu hỏi “Whitmore có phải là vi khuẩn ăn thịt người?” như một số báo đã đưa tin khiến dư luận hoang mang trong thời gian gần đây, PGS.TS Đỗ Duy Cường khẳng định “Whitmore không phải là vi khuẩn “ăn thịt người” mà là bệnh đã được nhắc đến nhiều trong vài năm trở lại đây. Bệnh cũng không gây thành dịch và không lây trực tiếp từ người sang người. Tuy là một bệnh nguy hiểm có tỷ lệ tử vong cao nhưng nay đã có kháng sinh đặc hiệu điều trị nên bệnh có thể chữa khỏi hoàn toàn nếu được chẩn đoán và điều trị kịp thời. Vì thế người dân không nên quá hoang mang”.
Bệnh Whitmore có biểu hiện lâm sàng rất đa dạng, những người có cơ địa mắc các bệnh mạn tính như đái tháo đường, nghiện rượu, xơ gan, bệnh thận, bệnh phổi mạn tính dễ có nguy cơ mắc bệnh. Ở trẻ em thường có biểu hiện là áp xe tuyến mang tai (dễ nhầm với quai bị), sốt kéo dài, chỉ một số ít có biểu hiện viêm màng não, viêm phổi, áp xe gan, tổn thương thần kinh... Nhưng ở người lớn bệnh cảnh lâm sàng khá phức tạp thường bị chẩn đoán nhầm với các bệnh khác như nhiễm trùng huyết tụ cầu, lao phổi, áp xe cơ, bệnh hệ thống,.. Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, nhiều trường hợp dẫn đến sốc nhiễm trùng và tử vong. Ca bệnh tổn thương cánh mũi này lần đầu tiên gặp ở Việt Nam và cũng chưa từng được đề cập trong y văn thế giới, vì vậy chẩn đoán ban đầu rất khó khăn- PGS Cường chia sẻ.
Trong khi đó, ngay cả khi được khẳng định chẩn đoán bệnh Whitmore, việc điều trị cũng không hề đơn giản. Bệnh nhân phải dùng kháng sinh (thường là nhóm ceftazidime hoặc carbapenem, co-trimoxazole) tấn công liều cao (6-8g Ceftazidim/ngày truyền tĩnh mạchchia 3 lần), kéo dài liên tục trong ít nhất khoảng 2 tuần, sau đó dùng kháng sinh duy trì khoảng từ 3 đến 6 tháng nữa. Nếu không được điều trị đúng liều, đúng phác đồ và theo dõi sát sao, bệnh dễ tái phát, sức khỏe bệnh nhân suy kiệt dần và vẫn có thể tử vong dù đã được chẩn đoán đúng. Việc theo dõi điều trị bệnh kéo dài, lại tốn kém nên không ít bệnh nhân đã bỏ cuộc. Đây cũng là một trong là những nguyên nhân dẫn đến thất bại trong điều trị và tỷ lệ tử vong do Whitmore còn cao, lên tới 40%. Trung tâm Bệnh Nhiệt đới, bệnh viện Bạch Mai đã có kế hoạch tổ chức các đợt tập huấn cho các bác sĩ tuyến dưới để tăng cường sàng lọc, phát hiện chẩn đoán và điều trị sớm ca bệnh.
Hiện nay, bệnh whitmore chưa có vắc xin phòng bệnh. Cho nên biện pháp dự phòng cơ bản nhất vẫn là các biện pháp vệ sinh cá nhân, tăng cường phương tiệnphòng hộ lao động, tránh để da bàn chân, bàn tay, các bộ phận trong cơ thể tiếp xúc với bùn đất, nước nhiễmbẩn. Xử lý tốt các viết thương ngoài da nếu bị trầy xước, nhiễm trùng và nếu xuất hiện các triệu chứng nghi ngờ cần đến các cơ sở y tế chuyên khoa để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.
Bài, ảnh: Mai Thanh
