Ngày 29/3, Viện Sức khỏe Tâm thần, Bệnh viện Bạch Mai tổ chức Sinh hoạt Câu lạc bộ người bệnh với chủ đề “Sa sút trí tuệ”. Đây là hoạt động định kỳ hàng tháng của Viện Sức khỏe tâm thần nhằm nâng cao nhận thức và hiểu biết cho bệnh nhân và người nhà.
Chia sẻ tại buổi sinh hoạt, Ths. Lê Thị Phương Thảo - Phòng Tâm thần người cao tuổi, Viện sức khỏe Tâm thần cho biết: Cứ mỗi 3s trên thế thới lại có 1 người bị sa sút trí tuệ (SSTT). Năm 2019, có 55 triệu người bị SSTT. Theo dự đoán, đến năm 2030, thế giới sẽ có 78 triệu người, và 2050 con số này tăng tới 139 triệu người mắc SSTT. Thống kê tại Mỹ cho thấy: Cứ 3 người cao tuổi thì có 1 người tử vong vì SSTT. Số người tử vong vì SSTT nhiều hơn số người tử vong do bệnh ung thư vú + ung thư tuyến tiền liệt. Thống kê từ 2008 -2018, tỉ lệ nhập viện cấp cứu do SSTT chiếm tỉ lệ cao nhất, tới 28%, cao hơn do biến cố tim mạch hay đột quỵ, tăng huyết áp, COPD và ung thư. Khi đại dịch Covid-19 bùng phát, tỷ lệ người bệnh tử vong do SSTT tăng 16% trong đại dịch. Năm 2021, chi phí y tế cho người bệnh SSTT là 355 tỉ đô la. Tại Việt Nam, số người mắc SSTT năm 2015 là 660.000 người. Tỷ lệ gánh nặng bệnh tật của bệnh Alzheimer và SSTT lên đến 52% trên tổng gánh nặng bệnh tật do bệnh thần kinh và tâm thần ở người cao tuổi tại Việt Nam.
Có thể thấy bệnh SSTT tạo một áp lực lớn đến kinh tế cũng như chất lượng sống của người bệnh. Để phòng ngừa gánh nặng do SSTT đem lại, người bệnh và gia đình người bệnh cần nhận thức và đánh giá sớm được dấu hiệu của bệnh. Theo Ths. Lê Thị Phương Thảo, những dấu hiệu sớm của bệnh SSTT gồm: Dễ quên sự việc mới xảy ra; Hay bị lẫn mất đồ đạc trong nhà, quên đồ vật thông dụng; Dễ bị lạc ở nơi mới đến; Không nhận ra người quen cũ; Tăng nhu cầu kiểm tra mọi thứ; Nhắc đi nhắc lại nhiều lần một câu chuyện; Làm đi làm lại một việc nhiều lần...
Có thể phân SSTT thành 3 nhóm triệu chứng: Thay đổi nhận thức; Rối loạn tâm thần và Ảnh hưởng hoạt động hằng ngày. Biểu hiện cụ thể của thay đổi nhận thức bao gồm: Quên; Giảm giao tiếp bằng lời và chữ viết; Rối loạn định hướng; Không biết sự kiện phổ biến (VD như quên những ngày lễ lớn: 2/9 là ngày gì? 1/1 là ngày gì?). Với rối loạn tâm thần người bệnh bị mắc các chứng Hoang tưởng, ảo giác; Về mặt cảm xúc bị lo âu, trầm cảm, lãnh đạm, nghi ngờ, sợ hãi; Về nhân cách, người bệnh trở nên thu mình, bủn xỉn, ghen tuông, hoài nghi, trẻ con, cóp nhặt; Về hành vi có thể dễ bị kích động, đi lang thang, đứng ngồi không yên... Việc ảnh hưởng hoạt động hằng ngày được biểu hiện cụ thể qua việc: Quên cách nấu ăn, chăm sóc cá nhân và làm việc nhà; Sai lầm trong công việc và các mối quan hệ; Gặp khó khăn trong việc quản lý tiền; Khó khăn sử dụng phương tiện giao thông, lạc đường...
Trong buổi sinh hoạt, Ths. Phương Thảo cũng chia sẻ nguyên nhân dẫn đến SSTT, các yếu tố nguy cơ cũng như cách phòng ngừa bệnh và chăm sóc người bệnh SSTT qua từng giai đoạn. Nếu độc giả quan tâm đến vấn đề SSTT hoặc có người nhà, người thân có 1 trong 10 dấu hiệu cảnh báo SSTT, muốn đánh giá mức độ và tư vấn cách phòng ngừa, điều trị bệnh SSTT thì có thể đến khám và tư vấn tại Viện Sức khỏe Tâm thần, Bệnh viện Bạch Mai (Cổng Phương Mai - Ngay cạnh bãi gửi xe máy)./.
Tiểu Vũ
