Kỹ thuật này thường được áp dụng để điều trị một số loại ung thư và rối loạn miễn dịch. ThS.BSCKII. Phan Thị Phượng - Trưởng Đơn nguyên Huyết học 3, Trung tâm Huyết học, Bệnh viện Bạch Mai sẽ chia sẻ cho chúng ta những thông tin cần biết về kỹ thuật này.
ThS.BSCKII Phan Thị Phượng thực hiện kỹ thuật gạn tách tế bào gốc cho bệnh nhân trước ghép
PV: Xin bác sĩ cho biết những ưu điểm và nhược điểm của kỹ thuật ghép tế bào gốc tự thân?
ThS.BSCKII. Phan Thị Phượng: Về ưu điểm, ghép tế bào gốc tự thân có 3 ưu điểm chính sau:
Giảm nguy cơ phản ứng cấy ghép: Giảm nguy cơ thải ghép, do tế bào gốc được lấy từ chính cơ thể bệnh nhân.
Không cần người hiến tặng: Tiết kiệm thời gian và công sức trong việc tìm kiếm người hiến phù hợp.
Hồi phục nhanh hơn: Bệnh nhân thường có thời gian hồi phục ngắn hơn so với việc ghép tế bào gốc từ người cho khác.
Bên cạnh những ưu điểm trên, kỹ thuật này cũng có một số hạn chế. Đó là chỉ áp dụng được cho một số nhóm bệnh, sau ghép vẫn có nguy cơ tái phát bệnh. Một số bệnh nhân phải trải qua nhiều đợt hoá trị, các tế bào gốc của bệnh nhân bị tổn thương dẫn đến khó thu thập tế bào gốc.
PV: Kỹ thuật này phù hợp với những nhóm bệnh nào và bệnh nhân nào thì không có chỉ định với kỹ thuật này, thưa bác sĩ?
ThS.BSCKII. Phan Thị Phượng: Những bệnh nhân phù hợp để điều trị bằng ghép tế bào gốc tự thân bao gồm: Bệnh nhân mắc một số nhóm bệnh ung thư huyết học ác tính như Đa u tủy xương, U lympho Hodgkin và không Hodgkin; một số bệnh lý tự miễn như viêm tuỷ thị thần kinh, Lupus ban đỏ hệ thống, đa xơ cứng…
Những nhóm bệnh nhân không phù hợp bao gồm: Bệnh nhân có bệnh lý nghiêm trọng như suy tim, suy thận hoặc nhiễm trùng không kiểm soát; Những bệnh nhân không đủ sức khỏe để chịu đựng quy trình điều trị; Bệnh nhân có nguy cơ cao tái phát bệnh từ chính tế bào gốc của họ.
Kíp bác sĩ thực hiện ghép tế bào tự thân cho bệnh nhân tại Trung tâm Huyết học và truyền máu
PV: Bác sĩ có thể chia sẻ cho bệnh nhân biết những điều cần chuẩn bị trước khi điều trị bằng ghép tế bào gốc tự thân và quy trình kỹ thuật được tiến hành ra sao?
ThS.BSCKII. Phan Thị Phượng: Trước khi ghép, người bệnh sẽ được kiểm tra sức khỏe tổng quát và xét nghiệm để đánh giá khả năng thu thập tế bào gốc. Bác sĩ sẽ lên kế hoạch điều trị. Lúc này, bệnh nhân có thể thảo luận chi tiết với bác sĩ về quy trình và các bước chuẩn bị. Bên cạnh đó, người bệnh cần chuẩn bị tinh thần và thể chất: Tuân thủ chế độ ăn uống và hướng dẫn của bác sĩ.
Quy trình kỹ thuật của ghép tế bào gốc tự thân gồm 5 bước sau:
Bước 1: Thu thập tế bào gốc - Tế bào gốc được lấy từ máu ngoại vi hoặc tủy xương của bệnh nhân.
Bước 2: Xử lý và lưu trữ - Tế bào gốc được xử lý và lưu trữ ở nhiệt độ âm sâu cho đến khi sử dụng.
Bước 3: Chuẩn bị cho ghép - Bệnh nhân trải qua phác đồ điều kiện hóa trước ghép.
Bước 4: Ghép - Tế bào gốc được truyền lại vào cơ thể người bệnh qua đường tĩnh mạch.
Bước 5: Theo dõi và phục hồi - Bệnh nhân được theo dõi chặt chẽ để phát hiện sớm biến chứng và hỗ trợ phục hồi.
PV: Trong quá trình điều trị bằng ghép tế bào gốc tự thân, bệnh nhân cần lưu ý những điều gì, thưa bác sĩ?
ThS.BSCKII. Phan Thị Phượng: Giai đoạn ngay sau ghép người bệnh cần chế độ theo dõi và chăm sóc đặc biệt để dự phòng và phát hiện sớm các biến chứng bất thường như sốt, dấu hiệu nhiễm trùng khác, đau, thiếu máu, xuất huyết…. Để đảm bảo kết quả được tốt đẹp, bệnh nhân cần tuân thủ chỉ định của bác sĩ, thực hiện đúng hướng dẫn về thuốc và chế độ sinh hoạt. Tuân thủ các biện pháp phòng ngừa nhiễm trùng và vấn đề sức khỏe khác theo chỉ dẫn của bác sĩ. Ngoài ra, bệnh nhân cũng rất cần sự hỗ trợ tinh thần từ gia đình và đội ngũ y tế, giúp bệnh nhân giảm lo âu và căng thẳng.
Sau khi ra viện, bệnh nhân cần thực hiện xét nghiệm định kỳ để kiểm tra hiệu quả điều trị và phát hiện sớm biến chứng.
Các bác sĩ Trung tâm Huyết học và truyền máu chúc mừng bệnh nhân ghép tế bào gốc tự thân thành công được xuất viện
PV: Để triển khai kỹ thuật này, cần bao nhiêu lâu và mức độ đau như thế nào, thưa bác sĩ?
ThS.BSCKII. Phan Thị Phượng: Quá trình thu thập tế bào gốc kéo dài vài giờ, trong khi ghép tế bào gốc có thể mất từ vài phút đến vài giờ. Kỹ thuật này thường mang lại hiệu quả tích cực, với tỷ lệ sống sót và cải thiện chất lượng cuộc sống cao nếu không có biến chứng nghiêm trọng.
Về mức độ đau: Quá trình thực hiện có thể gây khó chịu hoặc đau nhẹ, nhưng không nghiêm trọng. Sau truyền tế bào gốc, bệnh nhân có thể cảm thấy mệt mỏi và khó chịu trong giai đoạn chờ phục hồi tủy.
PV: Kỹ thuật này có được bảo hiểm chi trả không ạ?
ThS.BSCKII. Phan Thị Phượng: Một phần chi phí có thể được bảo hiểm y tế chi trả, tùy thuộc vào chính sách cụ thể. Tuy nhiên, chi phí ghép tế bào gốc tự thân không quá cao, dao động chỉ khoảng 70-150 triệu và có thể tăng lên tuỳ theo diễn biến quá trình điều trị cũng như mức độ phức tạp của bệnh.
PV: Xin cảm ơn bác sĩ!
Diệu Hiền thực hiện
Liên hệ thực hiện kỹ thuật:
Bệnh nhân có thể liên hệ với các Trung tâm điều trị ung thư và bệnh lý máu tại các bệnh viện lớn hoặc cơ sở y tế chuyên khoa.
Tại Bệnh viện Bạch Mai, Trung tâm Huyết học và Truyền máu đã triển khai ghép tế bào gốc tạo máu cho bệnh nhân mắc các bệnh lý huyết học ác tính và lành tính với trên 10 năm kinh nghiệm, cùng với sự phối hợp chuyên môn đa chuyên khoa như: Hồi sức tích cực, Dinh dưỡng, Dược lâm sàng, Bệnh nhiệt đới, Hô Hấp, Tiêu hoá, Chẩn đoán hình ảnh…
Nếu muốn thực hiện ghép tế bào gốc đồng loại tại Trung tâm Huyết học và Truyền máu - Bệnh viện Bạch Mai, bệnh nhân có thể liên hệ Hotline: 086.958.7730 hoặc đến khám tại Phòng 107 toà nhà B1 để được tư vấn về ghép Tế bào gốc. Các bệnh nhân và người nhà cần thảo luận kỹ lưỡng với bác sĩ và đội ngũ y tế để hiểu rõ về quy trình và chuẩn bị tốt nhất cho việc ghép tế bào gốc./.
