Khoa Phẫu Thuật Tiêu hóa - Gan mật tụy, Bệnh viện Bạch Mai vừa điều trị phẫu thuật một trường hợp vỡ trực tràng do thải độc (detox) bằng phương pháp thụt tháo cà phê.
Thụt cà phê là gì?
Hiện nay, trên cộng đồng mạng đang lan truyền một phương pháp thải độc (detox) được cho là có nhiều tác dụng như chống táo bón, trị bách bệnh. Đó là phương pháp thụt cà phê qua đường hậu môn nhằm mục tiêu "làm sạch" đại tràng.
Các video hướng dẫn người xem dùng cà phê loại "chuyên dụng dành riêng cho việc thải độc đại tràng" rồi đun sôi với nước lọc. Nước cà phê được cho vào túi rồi được treo cao lên hoặc cho vào những “thiết bị thụt tháo chuyên dụng”, trong khi đầu dây còn lại cắm vào hậu môn. Lúc này, người thực hiện nằm thả lỏng để dung dịch nước cà phê chảy vào cơ thể. Hầu hết các trường hợp như vậy đều được thực hiện ngay tại nhà hoặc ở một số cơ sở khám chữa bệnh chưa được cấp phép. Các bằng chứng khoa học trong và ngoài nước chưa khẳng định tác dụng của phương pháp thải độc này, tuy nhiên, gần đây đã ghi nhận nhiều biến chứng nguy hiểm do phương pháp này gây ra. Một trong số đó là vỡ trực tràng do thụt tháo không đúng cách.
Hình 1: bài báo về các trường hợp tử vong do thụt cà phê tại Mĩ
Thụt cà phê có thể bắt nguồn từ phương pháp điều trị của các bác sĩ người Đức khi nghiên cứu về bệnh ung thư vào đầu những năm 1900, sau đó vào những năm 1930 chính thức được Gerson đề nghị. Max Gerson là một bác sĩ người Mỹ gốc Đức, cho rằng có thể giải độc cơ thể và cung cấp cho cơ thể các chất dinh dưỡng cần thiết để tự chữa lành bằng chế độ ăn uống dựa trên thực vật hữu cơ, nước trái cây tươi và thụt cà phê. Thụt cà phê được cho là kích thích lưu thông mật và sản xuất glutathione, một chất chống oxy hóa giải độc. Ngày nay, nhiều người theo trường phái y học thay thế (không dùng thuốc, không phẫu thuật) tiếp tục giới thiệu phương pháp thụt tháo này với tuyên bố rằng chúng chữa được nhiều bệnh khác nhau, thậm chí cả ung thư. Họ cho rằng phương pháp này có nhiều lợi ích cho sức khỏe, có thể giúp điều trị dị ứng, trầm cảm, mệt mỏi, bệnh về da, các vấn đề về xoang, các vấn đề về tiêu hóa, hệ thống miễn dịch và giảm cân. Tuy nhiên, trên thực tế, calo chủ yếu được hấp thụ ở ruột non, thụt tháo chỉ làm sạch ruột già nên kém hiệu quả trong việc tác động đến lượng calo hấp thu, do đó không có tác dụng giảm cân. Có rất ít bằng chứng khoa học ủng hộ việc thụt cà phê. Năm 2020, Heejung Son (Hàn Quốc) đã tổng hợp 9 nghiên cứu từ 1980 về phương pháp này đều không chứng minh được bất kì hiệu quả nào. Trong khi đó, có rất nhiều rủi ro nghiêm trọng đã được thông báo bao gồm: mất nước và mất cân bằng điện giải; bỏng, loét, rách trực tràng, hẹp đại tràng, nhiễm trùng huyết dẫn đến việc phải nhập viện cấp cứu và phẫu thuật. Trong một số trường hợp, nó có thể dẫn đến tử vong, ít nhất 3 trường hợp tử vong do liên quan đến thụt cà phê đã được ghi nhận trong tài liệu y học.
Vỡ trực tràng do thải độc bằng phương pháp thụt cà phê
Khoa Phẫu Thuật Tiêu hóa - Gan mật tụy, Bệnh viện Bạch Mai vừa điều trị phẫu thuật một trường hợp vỡ trực tràng do thải độc (detox) bằng phương pháp thụt tháo cà phê. Đó là trường hợp chị Đ.T.P (38 tuổi) vào viện vì đau bụng vùng chậu dưới rốn dữ dội kèm đi ngoài ra máu sau khi sử dụng biện pháp thụt tháo thải độc bằng cà phê tại một phòng khám tư nhân. Trước đó, bệnh nhân đã sử dụng phương pháp này hai lần, mỗi lần cách nhau một tuần. Đến lần thứ ba, ngay trong quá trình thụt tháo, bệnh nhân thấy đau dữ dội vùng bụng dưới kèm chảy máu qua hậu môn. Qua hỏi bệnh, thăm khám và làm các xét nghiệm cần thiết, chụp cộng hưởng từ cho thấy hình ảnh tụ dịch khí khoang sau phúc mạc, nghi ngờ vỡ trực tràng. Vì vậy, các bác sĩ quyết định phẫu thuật cấp cứu để xử lý tổn thương.
Quá trình phẫu thuật ghi nhận tổn thương vỡ trực tràng 1/3 dưới gây áp xe khoang sau phúc mạc. Kíp phẫu thuật đã tiến hành khâu chỗ vỡ trực tràng, đồng thời dẫn lưu rộng rãi khoang sau phúc mạc và làm hậu môn nhân tạo đoạn đại tràng Sigma. Sau 14 ngày, Bệnh nhân xuất viện và đã ăn uống, sinh hoạt bình thường, tuy nhiên chị P sẽ phải chịu một cuộc phẫu thuật nữa sau vài tháng để đóng lại hậu môn nhân tạo.
Tuy may mắn vì còn giữ được tính mạng do được phẫu thuật kịp thời, nhưng chị P, từ một người đang bình thường khỏe mạnh, chỉ vì tin vào những thông tin lan truyền không căn cứ, quảng cáo sai sự thật để bán hàng, chữa bệnh... đã phải chịu đựng 2 cuộc mổ nặng nề, ảnh hưởng lớn đến sức khỏe hiện tại và sau này; ngoài ra còn nhiều ảnh hưởng tiêu cực đến kinh tế, công việc và gia đình...
Hình 2: Lỗ thủng trực tràng sau thụt cà phê qua hậu môn
(Ảnh chụp trong mổ)
Thải độc bằng phương pháp thụt cà phê - Lợi bất cập hại
Thụt tháo là một biện pháp dùng chất lỏng bơm ngược từ hậu môn vào trực tràng, các chất lỏng này có tác dụng làm mềm phân. Đây là phương pháp được chỉ định trong các trường hợp táo bón khó đi ngoài, cần làm sạch đại tràng để làm thủ thuật, phẫu thuật hay một số trường hợp đặc biệt cần thụt thuốc để chẩn đoán, điều trị.
Trên thực tế, việc bơm cà phê vào hậu môn sẽ làm trực tràng bị giảm kích thích, lâu dài làm mất phản xạ của trực tràng, không thụt cà phê là không đại tiện được. Đồng thời, việc mất phản xạ của trực tràng cũng làm tăng nguy cơ vỡ trực tràng trong những lần thụt tháo sau, do bệnh nhân không còn cảm giác buồn đại tiện nữa. Vì vậy, rất dễ bơm quá nhiều thuốc vào trực tràng gây vỡ.
Không những vậy, đưa thuốc theo con đường trái tự nhiên, sẽ đẩy hệ vi sinh đường ruột vào trạng thái mất cân bằng. Thụt cà phê có thể gây viêm đại trực tràng, có nhiều báo cáo khoa học về việc này. Trường Y Harvard đã khuyến cáo việc làm sạch ruột sẽ gây nguy cơ mất nước, mất cân bằng điện giải, suy giảm chức năng ruột và phá vỡ hệ vi khuẩn đường ruột. Viện Y tế Quốc gia Hoa Kỳ - U.S. National Institutes of Health, cho biết trên trang web của mình: “Không có bất kỳ bằng chứng thuyết phục nào cho thấy các chương trình detox thải độc hoặc làm sạch thực sự loại bỏ độc tố khỏi cơ thể hoặc cải thiện sức khỏe”. Ngoài ra, các quy trình làm sạch đại tràng hoặc thụt rửa - một phương pháp giải độc phổ biến, “có thể có tác dụng phụ, một số trong đó có thể nghiêm trọng”. Viện nghiên cứu Ung thư Hoa Kỳ - U.S. National Cancer Institute, đã có báo cáo về 3 trường hợp tử vong có thể liên quan đến thụt cà phê. Các tạp chí y khoa uy tín như Endoscopy, American Journal of Gastroenterology, Mayoclinic cũng thông báo trên trang của họ về thực tế việc làm sạch ruột có thể gây hại, bỏng trực tràng, thậm chí tử vong.
Vì vậy, thụt tháo đại tràng là một phương pháp điều trị cần được chỉ định bởi các bác sỹ chuyên khoa và được thực hiện tại các cơ sở y tế có cấp phép. Thay vì áp dụng các phương pháp không chính thống, mỗi người nên tự bảo vệ hệ tiêu hóa bằng cách uống nhiều nước, ăn nhiều trái cây, rau củ… Đồng thời hạn chế bia rượu, thịt đỏ, đồ ăn nhiều dầu mỡ. Thường xuyên vận động cũng giúp hệ tiêu hóa khỏe mạnh hơn mỗi ngày.
BS. Nguyễn Thành Khiêm – BS. Lương Tuấn Hiệp
---------------------------------------------------------
Kỳ 2: Vậy cơ chế đào thải tự nhiên của cơ thể như thế nào? Khi nào cần can thiệp (thụt tháo) và thế nào là thụt tháo an toàn? Một số người cho rằng giải độc bằng cách làm sạch ruột già có thể giúp giảm cân hoặc cải thiện sức khỏe tổng thể, nhưng liệu việc này có tốt cho sức khỏe? Bác sĩ của Khoa Phẫu thuật Tiêu hóa - Gan mật tụy, Bệnh viện Bạch Mai sẽ giúp bạn giải đáp những thắc mắc trên.
