Nang tuyến thượng thận là một bệnh lý hiếm gặp. Tỷ lệ mắc bệnh ở nam giới thường cao gấp 3 lần nữ giới. Nang tuyến thượng hay gặp ở một bên thận. Để có thêm thông tin về nguyên nhân, dấu hiệu nhận biết bệnh, chúng tôi đã trao đổi với BSCKII.Phan Hoàng Giang, Trung tâm Điện quang, Bệnh viện Bạch Mai về vấn đề này.
Hình ảnh nang tuyến thượng thận
PV: Thưa bác sĩ, xin bác sĩ cho biết về dịch tễ học của bệnh nang tuyến thượng thận?
BSCKII.Phan Hoàng Giang: bệnh nang tuyến thượng thận là bệnh lý hiếm gặp và thường chỉ được phát hiện tình cờ. Hay gặp u tuyến (hơn 67%) và tổn thương dạng nang (9,7%). Các u nang nội mô hoặc u bạch huyết chiếm gần 45% các tổn thương này và thường có kích thước nhỏ, đường kính 0,1 - 1,5 cm. Các nang giả của tuyến thượng thận không có lớp biểu mô là loại phổ biến tiếp theo (39%) và có thể là tàn tích của các đợt xuất huyết trước đó trong tuyến thượng thận.
Hình ảnh nang tuyến thượng thận
PV: Xin bác sĩ chia sẻ về nguyên nhân sinh bệnh
BSCKII.Phan Hoàng Giang: Bệnh xuất hiện do dị tật bẩm sinh hoặc các tổn thương trong ổ bụng, sau phúc mạc (nang giả tuỵ do viêm tuỵ cấp)
Nang thượng thận được chia thành:
• Nang thực sự với một lớp màng phân biệt rõ ràng với biểu mô;
• Nang nội mô hoặc mạch máu - u mạch bạch huyết (bạch huyết) và u mạch máu (u mạch);
• Giả nang hoặc u nang xuất huyết, xảy ra do tụ máu hoặc hình thành trong các khối u tuyến thượng thận (lành tính hoặc ác tính).
Có thể gặp nang ký sinh của tuyến thượng thận do Echinococcus
Ở trẻ em, nang thượng thận không chỉ có mạch máu mà còn có thể là nang giả: với một khối u trong tủy thượng thận - pheochromocytoma , u nguyên bào thần kinh dạng nang hoặc u quái
Nang thượng thận ở trẻ sơ sinh thuộc về dị tật bẩm sinh, cũng có thể là kết quả của chấn thương khi sinh - xuất huyết chu sinh, tức là xuất huyết ở tuyến thượng thận.
Ngoài ra, xuất huyết thượng thận ở người lớn có thể bị sốc, chấn thương, nhiễm khuẩn huyết do não mô cầu, hội chứng đông máu lan tỏa nội mạch (DIC) .
Người ta tin rằng cơ chế bệnh sinh của u nang bạch huyết mạch máu có liên quan đến sự thay đổi tế bào (giãn nở) của các mạch bạch huyết trong tủy thượng thận hoặc thoái hóa nang của một hình thành lành tính dạng nốt hiện có - u trung mô. Và những thay đổi bệnh lý hoặc bất thường của các mạch máu nhỏ của tuyến thượng thận, bao gồm chứng phình động mạch và xuất huyết của các tĩnh mạch thượng thận, dẫn đến sự hình thành của các u nang mạch.
U nang biểu mô phát triển từ các tế bào của mô phôi - trung bì và là hậu quả của rối loạn phát triển trong tử cung.
Cơ chế hình thành các nang thượng thận với các khối u nguyên phát của các tuyến này (u tuyến vỏ thượng thận, ung thư biểu mô hoặc u pheochromocytoma) là không rõ ràng.
Hình ảnh nang tuyến thượng thận
PV: Vậy dấu hiệu để nhận biết bệnh là gì, thưa bác sĩ?
BSCKII.Phan Hoàng Giang: bệnh thường không có triệu chứng mà chỉ phát hiện tình cờ. Người bệnh có thể các triệu chứng chèn ép đau
Có thể sờ thấy khối ở vùng bụng, thiếu máu và vàng da khi quan sát thấy nang thượng thận ở trẻ sơ sinh.
Các triệu chứng của u nang cầu khuẩn bao gồm: suy nhược, chán ăn, sốt, đau âm ỉ liên tục ở vùng hạ vị.
PV: Nếu bệnh không được phát hiện kịp thời thì có nguy cơ gì không, thưa bác sĩ?
BSCKII.Phan Hoàng Giang: Các biến chứng và hậu quả chính của sự hình thành nang ở tuyến thượng thận: chèn ép các mạch và mô xung quanh, nhiễm trùng và phát triển viêm, chảy máu, vỡ nang với xuất huyết và sốc.
Hình ảnh nang tuyến thượng thận
PV: Vậy làm thế nào để các bác sĩ có thể chẩn đoán được bệnh?
BSCKII.Phan Hoàng Giang: Bên cạnh việc kiểm tra và thăm khám, chẩn đoán u nang tuyến nội tiết thượng thận cần có các xét nghiệm cận lâm sàng. Yêu cầu: xét nghiệm máu lâm sàng và sinh hóa; để loại trừ các hình thành hoạt động nội tiết tố (chức năng)
- Xét nghiệm máu được thực hiện để tìm mức độ huyết thanh của hormone tuyến thượng thận (cortisol, ACTH, aldosterone, renin); phân tích nước tiểu chung và hàng ngày
- Đối với các chất chuyển hóa metanephrine và catecholamine. Cũng cần xét nghiệm máu để tìm bạch cầu ái toan và kháng thể kháng Echinococcus granulosus.
PV: Các giải pháp để điều trị bệnh là gì, thưa bác sĩ?
BSCKII.Phan Hoàng Giang: Thường sẽ có chỉ định phẫu thuật khi nang lớn hơn 4cm hoặc có triệu chứng chèn ép. Hiện nay, tại Trung tâm Điện Quang, Bệnh viện Bạch Mai, chúng tôi đang nghiên cứu phương pháp hút dịch và tiêm cồn nang tuyến thượng thận.
PV: Xin cảm ơn bác sĩ!
Đỗ Hằng
