Cảnh báo này được đưa ra dựa trên các kết quả nghiên cứu gần đây cho thấy, colchicin không chứng minh được hiệu quả vượt trội trong việc ngăn ngừa thứ phát cơn đau tim tái phát, tử vong do nguyên nhân tim mạch, đột quỵ hoặc tái thông mạch vành khẩn cấp.

Hiệu quả và an toàn của colchicin sau hội chứng mạch vành cấp

Nghiên cứu CLEAR "Colchicin trong nhồi máu cơ tim cấp" năm 2024 không chứng minh được lợi ích của colchicin trên người bệnh bị nhồi máu cơ tim trong vòng 30 ngày trước khi đưa vào nghiên cứu và theo dõi trong thời gian trung bình 36 tháng. Nghiên cứu này không chứng minh được hiệu quả vượt trội của colchicin trong việc ngăn ngừa thứ phát cơn đau tim tái phát, tử vong do nguyên nhân tim mạch, đột quỵ hoặc tái thông mạch vành khẩn cấp.

Về tính an toàn của colchicin, các nghiên cứu khác nhau ghi nhận các tác dụng không mong muốn (Adverse Drug Reaction, ADR) tương tự ở hai nhóm dùng colchicin và giả dược. Tuy nhiên, có sự khác biệt đáng kể tùy thuộc vào ADR được xem xét. Nghiên cứu COLCOT ghi nhận ở nhóm dùng colchicin xuất hiện ADR nhiều hơn có ý nghĩa thống kê so với nhóm dùng giả dược bao gồm viêm phổi (tương ứng 0,9% so với 0,4%; p = 0,03), buồn nôn (tương ứng 1,8% so với 1,0%, P = 0,02) và đầy hơi (tương ứng 0,6% so với 0,2%, p = 0,02). Có sự gia tăng không đáng kể về số ca nhiễm trùng nghiêm trọng trong nhóm colchicin so với nhóm dùng giả dược (tương ứng 2,2% so với 1,6%, p = 0,15). Nghiên cứu CLEAR ghi nhận các trường hợp tiêu chảy nhiều hơn ở nhóm dùng colchicin so với nhóm dùng giả dược (tương ứng 10,2% so với 6,6%; p < 0,001).

Nghiên cứu COLCOT năm 2019 trên Tạp chí Y học New England đã đánh giá colchicin liều thấp (0,5 mg mỗi ngày) so với giả dược trên người bệnh bị nhồi máu cơ tim trong vòng 30 ngày trước khi bắt đầu điều trị (trung bình 13,5 ngày). Tiêu chí chính bao gồm: Tử vong do nguyên nhân tim mạch, ngừng tim có hồi phục, nhồi máu cơ tim, đột quỵ hoặc nhập viện khẩn cấp do đau thắt ngực cần phải tái thông mạch vành. Sau thời gian theo dõi trung bình 22,6 tháng, tỷ lệ xảy ra kết cục tổng thể ở nhóm dùng colchicin nhỏ hơn so với nhóm dùng giả dược (tương ứng 5,5% so với 7,1% với tỷ số nguy cơ 0,77; khoảng tin cậy 95%: 0,61-0,96 với p = 0,02 theo kiểm định phi tham số Log-Rank). Tuy nhiên, đánh giá trên từng tiêu chí, ghi nhận thấy colchicin chỉ làm giảm có ý nghĩa thống kê các trường hợp đột quỵ và tái thông mạch vành khẩn cấp. Không có sự khác biệt có ý nghĩa thống kê ở nhóm dùng colchicin so với nhóm dùng giả dược về tỷ lệ xảy ra nhồi máu cơ tim, tỷ lệ tử vong do nguyên nhân tim mạch hoặc tỷ lệ tử vong do mọi nguyên nhân.

Năm 2020, nghiên cứu “Colchicin trên bệnh nhân mắc hội chứng mạch vành cấp - Thử nghiệm lâm sàng ngẫu nhiên COPS của Úc” đã được công bố trên tạp chí Circulation. Bệnh nhân người lớn có hội chứng mạch vành cấp (có bằng chứng về bệnh động mạch vành trên chụp động mạch vành) và đáp ứng các tiêu chí thu nhận, được chia thành hai nhóm dùng colchicin (0,5mg x 2 lần/ngày trong 30 ngày, sau đó 0,5mg x 1lần/ngày trong 11 tháng) và dùng giả dược, được theo dõi trong 12 tháng. Tiêu chí chính bao gồm: Tử vong do mọi nguyên nhân, hội chứng mạch vành cấp, tái thông mạch vành khẩn cấp do thiếu máu cục bộ và đột quỵ không do nguyên nhân tim mạch. Kết quả cho thấy, colchicin không làm thay đổi có ý nghĩa thống kê về kết cục tổng thể so với giả dược. Ghi nhận thấy nhóm dùng colchicin có tỷ lệ tử vong do mọi nguyên nhân cao hơn có ý nghĩa thống kê so với nhóm dùng giả dược (tương ứng 8 so với 1, với p = 0,017 theo kiểm định phi tham số Log-Rank). Trong số 8 trường hợp tử vong ở nhóm dùng colchicin, tại thời điểm tử vong có 5 bệnh nhân vẫn đang dùng colchicin và 3 trường hợp tử vong do nguyên nhân tim mạch.

Năm 2024, nghiên cứu CLEAR “Colchicine trong nhồi máu cơ tim cấp” được công bố trên Tạp chí Y học New England, nhằm đánh giá lợi ích lâu dài của colchicine sau khi sử dụng sớm ở người bệnh mắc hội chứng mạch vành. Nhóm dùng colchicine (liều 0,5 mg/ngày) được bắt đầu sử dụng colchicin trong vòng 30 giờ sau khi xuất hiện các triệu chứng ban đầu gợi ý hội chứng mạch vành cấp. Thời gian theo dõi trung bình là 3 năm và tiêu chí chính bao gồm: Tử vong do nguyên nhân tim mạch, nhồi máu cơ tim tái phát, đột quỵ hoặc tái thông mạch vành khẩn cấp do thiếu máu cục bộ. Không giống như nghiên cứu COLCOT, kết quả của nghiên cứu này cho thấy không có sự khác biệt có ý nghĩa thống kê giữa nhóm dùng colchicin và nhóm dùng giả dược về kết cục tổng thể của tiêu chí chính và kết cục của các tiêu chí thành phần.

Các nghiên cứu này không có điểm khác biệt để giải thích sự khác nhau về các kết quả nghiên cứu do quần thể nghiên cứu, liều colchicine được sử dụng và tiêu chí chính tương tự nhau giữa các nghiên cứu, ngoại trừ điểm khác biệt có thể đề cập đến là thời gian theo dõi dài hơn hoặc ngắn hơn tùy theo nghiên cứu.

Hiệu quả của colchicine sau hội chứng mạch vành mạn

Hiệp hội Tim mạch Châu Âu (The European Society of Cardiology, ESC) gần đây đã đánh giá lại mức độ chỉ định của colchicine liều thấp (0,5 mg mỗi ngày) trong phòng ngừa các biến cố tim mạch chính bao gồm nhồi máu cơ tim, đột quỵ và cần tái thông mạch vành ở người bệnh mắc hội chứng mạch vành mạn với bệnh mạch vành xơ vữa. Chỉ định này của colchicin đã được ESC năm 2024 nâng mức khuyến cáo từ loại IIb (“có thể được xem xét”) lên loại IIa (“nên được xem xét”) với mức độ bằng chứng A (“dữ liệu từ một số thử nghiệm lâm sàng ngẫu nhiên”).

* Các thuốc hiện đang có trong danh mục thuốc của Bệnh viện Bạch Mai bao gồm: Colchicine 1mg

Tài liệu tham khảo:

https://sfpt-fr.org/pharmacofact-blog/2099-f022-pas-d%E2%80%99indication-de-la-colchicine-dans-la-pr%C3%A9vention-secondaire-post-syndrome-coronaire-aigu, truy cập ngày 03/01/2025.

Điểm tin: ThS.DSCKII. Nguyễn Thị Thu

Đơn vị Dược lâm sàng – Thông tin thuốc, Khoa Dược