"Stressor" - Kẻ khơi mào căng thẳng 

Theo TS.BS. Dương Minh Tâm, stressor tồn tại khắp nơi và được chia thành 2 nhóm: 

- Bên trong: Bệnh tật thể chất, lo lắng về tương lai. 

- Bên ngoài: Áp lực công việc, ô nhiễm tiếng ồn, xung đột gia đình. 

 "Cùng một deadline công việc, người có kỹ năng quản lý thời gian sẽ thấy nó là động lực, trong khi người thiếu kế hoạch xem đó là áp lực" (TS. Tâm). 

 Hai "gương mặt" nguy hiểm của stress 

a) Stress cấp tính: 

- Đặc điểm: Phản ứng tức thời (kéo dài vài giờ → vài ngày) trước sự kiện như mất việc, tai nạn, thi cử. 

- Dấu hiệu: Tim đập nhanh, vã mồ hôi, bồn chồn, sững sờ hoặc hoảng loạn…

- Nguy cơ: Nếu lặp lại thường xuyên, dễ tiến triển thành stress mãn tính. 

b) Stress mãn tính: 

- Đặc điểm: Âm ỉ, kéo dài hàng tháng/năm do các tác nhân như nợ nần, hôn nhân đổ vỡ, bệnh tật. 

- Hậu quả: Suy giảm miễn dịch, tăng nguy cơ trầm cảm, bệnh tim mạch. 

- Điều đáng sợ: Người bệnh thường "quen" với stress nên không nhận ra mình đang bị tổn thương. 

 Nhóm tác nhân gây stress điển hình 

-        Thể chất: Bệnh tật, ngộ độc thực phẩm, lạm dụng rượu/bia, mất ngủ triền miên             

-        Tâm Lý: Mặc cảm tội lỗi, tự ti, hoảng loạn, ám ảnh thất bại                           

-        Xã hội: Ly hôn, bạo lực gia đình, mất việc, cô lập cộng đồng                          

-        Tinh thần: Khủng hoảng ý nghĩa cuộc sống (thường gặp ở người trẻ)                         

Vì sao có người "dễ" stress hơn người khác? 

TS. Tâm giải thích: "Người hướng ngoại, có lối sống năng động thường có nồng độ interleukin 6 (chất gây viêm do stress) thấp hơn 30% so với người hướng nội. Điều này giải thích tại sao tích cực tham gia hoạt động xã hội là 'vắc-xin' tự nhiên chống stress". 

Giải phấp phòng ngừa từ gốc

- Đánh giá lại phản ứng cá nhân trước các tình huống căng thẳng. 

- Xây dựng "thời gian biểu cho hoạt động yêu thích" (như vẽ tranh, nấu ăn) để giải tỏa áp lực. 

- Tập thể dục 30 phút/ngày: Giảm 26% hormone cortisol gây stress (theo nghiên cứu từ ĐH Harvard)