PHENYLBUTAZONE LÀ GÌ? VÌ SAO BỊ CẤM?

Phenylbutazone là một thuốc chống viêm giảm đau không steroid, được sử dụng từ lâu để điều trị bệnh gout cấp, viêm cứng khớp đốt sống. Tuy nhiên, theo ý kiến của chuyên gia thẩm định thuốc và theo các thông tin về việc sử dụng thuốc Phenylbutazone tại Việt Nam và trên thế giới, Cục Quản lý Dược VN đã có Công văn số 2706/QLD-CL ngày 14/5/2001 về việc Ngừng nhập khẩu nguyên liệu, thành phẩm có chứa Phenylbutazone; Ngừng việc sản xuất các sản phẩm có chứa Phenylbutazone đã được cấp số đăng ký...(Xem chi tiết tại link: https://thuvienphapluat.vn/cong-van/Xuat-nhap-khau/Cong-van-2760-QLD-su-dung-san-xuat-nhap-khau-thuoc-co-chua-Phenylbutazone-178122.aspx) 

Lý do: Phenylbutazone có các tác dụng phụ chủ yếu như sau:

- Tác động lên hệ tạo máu gây thiếu máu bất sản, thiếu máu tan huyết, mất bạch cầu hạt. Đây là tác dụng phụ nguy hiểm nhất, có thể gây tai biến mạch máu, có thể dẫn đến tử vong.

- Loét dạ dày tá tràng, chảy máu đường tiêu hóa do thời gian bán huỷ của thuốc quá lâu. Tác dụng phụ này rất nguy hiểm, rất nặng, khó cấp cứu.

- Phù do giữ nước,

- Viêm thần kinh thị giác,

- Điếc,

- Hội chứng thận hư, hoại tử ống thận,

- Tai biến ngoài da: nổi ban, xuất huyết mạch, hội chứng hoại tử biểu bì nhiễm độc,

- Hoại tử gan.

Hình ảnh phát ban toàn thân trên bệnh nhân dị ứng thuốc nặng do Phenylbutazone đang được điều trị tại Trung tâm Dị ứng & Miễn dịch lâm sàng

GIẬT MÌNH VỚI 4 CA BỆNH THỰC TẾ TẠI BẠCH MAI

1.  Bệnh nhân nam (51 tuổi, Hải Phòng): Tự mua Phenylbutazone online trị đau khớp -> Sốt cao, phát ban toàn thân -> Chẩn đoán: Hội chứng DRESS.

2.  Bệnh nhân nam (66 tuổi, Nghệ An): Người nhà cho dùng Phenylbutazone 35 ngày -> Ban đỏ xuất huyết, sốt -> Chẩn đoán: Hội chứng DRESS.

3.  Bệnh nhân nam (39 tuổi, Phú Thọ): Tự mua thuốc online uống 30 ngày -> Sốt, đau họng, phát ban toàn thân -> Chẩn đoán: Hội chứng DRESS.

4.  Bệnh nhân nữ (70 tuổi, Hòa Bình): Tự dùng Phenylbutazone + thuốc không rõ nguồn gốc -> Sốt cao, loét miệng, đau mắt, suy gan cấp -> Sốc nhiễm khuẩn, tử vong -> Chẩn đoán: Hội chứng Lyell.

Đây là 4 trong một loạt ca bệnh dị ứng thuốc nặng do Phenylbutazol được tiếp nhận tại Trung tâm Dị ứng & Miễn dịch lâm sàng từ đầu năm 2025 đến nay. Hầu hết các trường hợp đều khởi phát muộn, ít nhất 1 tuần kể từ khi bắt đầu dùng thuốc, thậm chí có thể sau 1 - 3 tháng mới xuất hiện triệu chứng. Do đó gây khó khăn trong việc khai thác tiền sử để tìm nguyên nhân gây dị ứng. Bên cạnh đó, tên thuốc thường là tiếng nước ngoài, người bệnh không thể nhớ hoặc đọc lại đúng tên biệt dược hoặc hoạt chất đã dùng. Những triệu chứng ban đầu có thể gây nhầm lẫn với những triệu chứng do bệnh lý nhiễm trùng, do đó, người bệnh có thể đến khám tại các chuyên khoa khác. Vì vậy, thời gian chẩn đoán bị kéo dài dẫn đến không được can thiệp điều trị sớm.

LỜI CẢNH TỈNH TỪ CHUYÊN GIA HÀNG ĐẦU

BS. Chu Chí Hiếu - Trưởng phòng Dị nguyên, Trung tâm Dị ứng & Miễn dịch lâm sàng cho biết: "Các trường hợp dị ứng thuốc nặng này, ngoài việc mất nhiều thời gian để có thể phục hồi hoàn toàn, dù đã khỏi thì vẫn có nguy cơ tái phát (kể cả không tiếp xúc lại với thuốc) và tiềm ẩn nhiều biến chứng muộn sau này. Phenylbutazone là thuốc CẤM vì nguy cơ gây dị ứng nghiêm trọng, suy đa tạng, thậm chí tính mạng người bệnh. Các ca bệnh là minh chứng rõ ràng nhất. Do đó, người dân tuyệt đối không tự ý mua, sử dụng bất kỳ thuốc gì khi chưa có chỉ định bác sĩ!"

TS.BSCC. Nguyễn Hoàng Phương - Giám đốc Trung tâm Dị ứng & Miễn dịch lâm sàng, Chủ tịch Hội Hen - Dị ứng - Miễn dịch lâm sàng Việt Nam khuyến cáo: "Việc mua bán thuốc cấm như Phenylbutazone online là hành vi vô trách nhiệm, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe và tính mạng người dân! Chúng tôi kịch liệt lên án và kêu gọi cơ quan chức năng xử lý nghiêm minh mọi đối tượng vi phạm. Sức khỏe người dân không phải món hàng để trục lợi! Hãy nói không với thuốc không rõ nguồn gốc!"

Hình ảnh loại thuốc bệnh nhân đã sử dụng theo lời quảng cáo trên mạng xã hội

LỜI KÊU GỌI KHẨN THIẾT TỪ BỆNH VIỆN BẠCH MAI

1.  TUYỆT ĐỐI KHÔNG mua, sử dụng thuốc Phenylbutazone hay bất kỳ thuốc không rõ nguồn gốc, không kê đơn.

2.  KHÔNG tự ý dùng thuốc theo mách bảo, quảng cáo trên mạng, nhất là thuốc trị đau xương khớp "thần tốc".

3. CHỈ SỬ DỤNG THUỐC khi có đơn và hướng dẫn của BÁC SĨ CHUYÊN KHOA.

4.  TỐ CÁO NGAY các trang web, tài khoản mạng xã hội, cơ sở bán thuốc bất hợp pháp cho cơ quan chức năng (Y tế, Công an, Quản lý thị trường).

5.  ĐẾN NGAY CƠ SỞ Y TẾ nếu xuất hiện bất kỳ triệu chứng bất thường (sốt, phát ban, mệt mỏi, vàng da, loét miệng...) sau khi dùng thuốc.