Ngày 9/5, Bệnh viện Bạch Mai đã tổ chức lễ ra viện cho bệnh nhân bị sốt rét nặng biến chứng kháng thuốc được điều trị thành công ra viện.

Sốt rét biến chứng suy đa tạng, kháng thuốc Artesunate

Bệnh nhân (BN) Trần Quốc T (58 tuổi, Nam Định) trở về Việt Nam từ Angola được 4 ngày thì xuất hiện sốt kèm theo các biểu hiện ho, khó thở. BN T đã đi khám tại phòng khám được điều trị kháng sinh không đỡ. Sau 3 ngày (28/3), BN xuất hiện sốt cao 38⁰C, rét run, kèm theo ho khan, không đau ngực BN đến khám tại Bệnh viện 108 được chẩn đoán Viêm phế quản cho đơn thuốc về nhà điều trị. Uống thuốc của bệnh viện được 4 ngày, BN đỡ sốt nhưng tinh thần chậm chạp, có biểu hiện rối loạn ý thức, BN được người nhà đưa vào Cấp cứu tại Bệnh viện Bạch Mai ngày 02/4/2013.

Thăm khám tại Khoa Tiêu hóa – BV Bạch Mai: BN chậm chạp, Glasgow 13 điểm, sốt 39⁰C, da củng mạc mắt vàng, phổi ran nổ đáy phổi, bụng mềm, gan to, đại tiểu tiện không tự chủ được chẩn đoán Nhiễm trùng đường mật/Xơ gan điều trị kháng sinh Rocephin 2g/ngày. …Qua xét nghiệm phát hiện  có ký sinh trùng sốt rét: 376470 KST/ml nên BN được chuyển Khoa Truyền nhiễm ngày 03/4/2013. Các chỉ số xét nghiệm cho biết: CTM: HC 3,82 x 10¹²/l, Hb 131 g/l, tiểu cầu 8 x 10⁹/l, bạch cầu 9.16 x 10⁹/; Đông máu cơ bản: PT 54,2%, fibrinogen 2,072 g/l; Sinh hóa máu: Ure 19,8 mmol/l, creatinin 135 mmol/l, AST 125 U/l, ALT 45 U/l, CRP 16 mg/dl, procalcitonin >120 ng/ml, albumin máu 19,5 g/l, bilirubin TP 178,7 mmol/l, bilirubin TT 121,9 mmol/l, proBNP 1181 pmol/l; Chụp phổi có tổn thương

Bệnh nhân được chẩn đoán: Sốt rét nặng biến chứng/Viêm phổi – SHH. BN được chỉ định điều trị: Artesunate 60 mg x 2 ống/ngày + Dalacin C 1200 mg/ngày, KS meroprem 3 g/ngày, truyền dịch, khối tiểu cầu, thở oxy. Tuy nhiên, sau 10h điều trị tình trạng BN nặng lên, suy hô hấp,  các bác sỹ đã tiến hành đặt nội khí quản, thở máy (ngày 3/4). Sau 1 ngày (ngày 4/4), BN xuất hiện suy tuần hoàn HA tụt 70/40 mmHg, CPV 4 cmH2O, BN được truyền dịch, dobutamin, levonor. Tại Phòng Cấp cứu của Khoa Truyền nhiễm, BN được các bác sỹ theo dõi ký sinh trùng sốt rét (KSTSR) hàng ngày, số lượng KSTSR giảm rất chậm. Nghi ngờ sốt rét kháng thuốc, Khoa đã tiến hành hội chẩn toàn khoa thống nhất điều trị sốt rét nặng biến chứng/SHH – Đặt NKQ – Thở máy. Cùng đó, các bác sỹ của khoa cũng tham khảo ý kiến Viện sốt rét – KST và hội chẩn với chuyên gia sốt rét của WHO tại Hà Nội.

BS cao cấp Nguyễn Quang Tuấn, Trưởng khoa Truyền nhiễm, Bệnh viện Bạch Mai cho biết: BN là một ca sốt rét có yếu tố dịch tễ rất rõ ràng, các nước Châu Phi cũng như một số vùng ở Việt Nam bệnh sốt rét rất nhiều. Rất tiếc là các nơi điều trị trước không hỏi về yếu tố dịch tễ nên cứ chẩn đoán bệnh nhân là viêm phế quản phổi, điều trị kháng sinh nhưng không khỏi. Khi BN đến với chúng tôi, bệnh đã tiến triển quá nặng. Sau một ngày nhập viện, tình trạng bệnh nhân càng nặng lên, suy hô hấp phải đặt nội khí quản, thở máy và điều trị phác đồ sốt rét ác tính bằng thuốc Artesunate, một loại thuốc thế hệ mới. Tuy nhiên, kết quả lượng ký sinh trùng sốt rét của bệnh nhân được chúng tôi theo dõi hàng ngày, giảm rất chậm nên chúng tôi nghi ngờ bệnh nhân bị sốt rét kháng thuốc. Quá trình điều trị bệnh nhân này rất khó khăn, bởi thế giới cũng chưa đưa ra khuyến cáo về kháng loại thuốc mới Artesunate.

Quyết định điều trị cho BN bằng loại thuốc cũ là Quinin sulfat thì lại vấp phải một khó khăn khác là các bệnh viện đều không còn loại thuốc này. Liên hệ khắp nơi và may mắn thay trong kho thuốc của Viện Sốt rét Ký sinh trùng Trung ương vẫn còn. Với Quinin sulfat, BN đáp ứng và có tiến triển tốt, tình trạng sức khỏe dần cải thiện. Sau 36 ngày điều trị tích cực, bệnh nhân đã qua khỏi nguy kịch và được xuất viện.

Niềm vui nhân đôi

Thành công trong điều trị không chỉ là niềm vui đối bệnh nhân mà còn là niềm hạnh phúc lớn lao đối với tập thể bác sỹ, điều dưỡng Khoa Truyền nhiễm nói riêng và toàn thể Bệnh viện Bạch Mai nói chung. Phát biểu tại lễ tiễn bệnh nhân ra viện, PGS.TS. Nguyễn Quốc Anh, Giám đốc Bệnh viện Bạch Mai cho biết: Đây là trường hợp đầu tiên BV Bạch  Mai gặp BN bị sốt rét ác tính từ châu Phi về và là ca bệnh kháng thuốc sốt rét thế hệ mới đầu tiên tại Việt Nam. Trên thế giới, ngay cả Tổ chức Y tế thế giới cũng chưa gặp trường hợp nào để khuyến cáo về tình trạng kháng loại thuốc mới Artesunate này. Sau đó khi sử dụng Quinin – loại thuốc kháng ký sinh trùng sốt rét ở VN và không được sử dụng nữa – thì lại có hiệu quả. Vì thế, đây là trường hợp cần được nghiên cứu và đưa ra khuyến cáo, đóng góp cho Tổ chức Y tế thế giới để có phác đồ điều trị, cứu sống những bệnh nhân khác trên thế giới... Trong bối cảnh chúng ta đang và sẽ có những lao động trở về từ Châu Phi thì nên xây dựng cơ số thuốc dự trữ để có thể đáp ứng ngay khi có bệnh nhân…

Nghẹn ngào phát biểu cảm xúc trong buổi lễ, chị của bệnh nhân Trần Quốc T đã gửi lời cảm ơn tới lãnh đạo bệnh viện cũng như tập thể các bác sỹ đã ngày đêm chăm sóc, giành giật sự sống về cho bệnh nhân. “Bố mẹ đã sinh ra em tôi lần thứ nhất và các bác sỹ của Bệnh viện Bạch Mai đã sinh ra em tôi lần thứ hai”. Nhân dịp này, gia đình bệnh nhân đã gửi tặng những bó hoa tươi thắm để cảm ơn Ban Lãnh đạo bệnh viện và các bác sỹ đã cứu sống BN Quốc T.

Cảm động trước tấm chân tình của gia đình người bệnh, PGS.TS. Nguyễn Quốc Anh, Giám đốc Bệnh viện chia sẻ: Trên cương vị người đứng đầu bệnh viện tôi rất vui và đầy xúc động. Chúng tôi đã tiễn rất nhiều bệnh nhân tưởng chừng không cứu được ra viện. Nhưng hôm nay là lần đầu tiên, cá nhân tôi được gia đình tặng hoa. Tôi hiểu rằng, đây là tôi được đại diện cho toàn thể đội ngũ thầy thuốc của bệnh viện để nhận được sự xúc động này, trao tặng từ gia dình. Điều này không chỉ cá nhân tôi cảm động mà toàn thể đội ngũ các lãnh đạo của bệnh viện tham dự trong hội trường này cũng đầy xúc động. Và nghĩa cử của người nhà là nguồn động viên rất lớn cho đội ngũ thầy thuốc chúng tôi có gắng hơn nữa, quyết tâm hơn nữa để làm sao ngày càng nhiều người bệnh được trở về cuộc sống tươi đẹp và đầy quý giá.

Lễ tiễn bệnh nhân Trần Quốc Th kết thúc trong cảm xúc đầy trân trọng biết ơn của gia đình người bệnh và niềm hạnh phúc vô bờ bến của đội ngũ thầy thuốc Bệnh viện Bạch Mai.

Thu Hằng