Thời gian gần đây, Viện Sức khỏe Tâm thần - Bệnh viện Bạch Mai liên tục tiếp nhận các ca bệnh rối loạn ăn uống ở lứa tuổi học đường. ThS.BS Phạm Thị Nguyệt Nga cảnh báo: Độ tuổi vị thành niên (10-19 tuổi) là "vùng nguy hiểm" khởi phát bệnh, bởi đây là giai đoạn các em chịu nhiều áp lực về hình thể từ bạn bè và mạng xã hội.

Rối loạn ăn uống “ẩn mình” thế nào?

Rối loạn ăn uống là sự rối loạn nghiêm trọng trong hành vi ăn uống và mối bận tâm ám ảnh quá mức về cân nặng và hình dáng cơ thể. Hai dạng phổ biến nhất là:

Thứ nhất: Chán ăn tâm thần (Anorexia Nervosa - AN): Nỗi sợ tăng cân vô lý khiến người bệnh tự bỏ đói bản thân, dù đã gầy gò, suy kiệt.

Thứ hai: Ăn vô độ tâm thần (Bulimia Nervosa - BN): Các cơn ăn "vô tội vạ" không kiểm soát, sau đó là hành vi bù trừ nguy hiểm như tự gây nôn hoặc lạm dụng thuốc.

ThS. Phạm Thị Nguyệt Nga nhấn mạnh: Rối loạn ăn uống không chỉ là vấn đề tâm lý mà còn là nguyên nhân gây ra nhiều biến chứng y tế nghiêm trọng như loạn nhịp tim, hạ huyết áp, suy thận cấp, loãng xương và mất kinh nguyệt vĩnh viễn ở nữ giới.

ThS. Ngô Tuấn Khiêm, Viện Sức khỏe Tâm thần, Bệnh viện Bạch Mai chia sẻ: Các ca lâm sàng dưới đây là lời cảnh tỉnh rõ ràng nhất về sự nguy hiểm của ED:

Nguy kịch vì “sợ béo”: Chán ăn tâm thần

Bệnh nhân N.T.H (17 tuổi), vốn là một nữ sinh vui vẻ, hòa đồng, bỗng chốc trở thành bệnh nhân cấp cứu.

Khởi đầu: Chỉ vì bị bạn bè trêu là béo, H. bắt đầu ám ảnh về cân nặng. Cô bé tự ý áp dụng chế độ ăn kiêng cực đoan: Giảm khẩu phần ăn xuống 2/3 và tập thể dục 2-3 tiếng mỗi ngày.

Sai lệch nhận thức: Dù đã giảm gần 10kg, cơ thể gầy guộc, H. vẫn kiên quyết tin rằng mình BÉO và tuyệt đối từ chối ăn.

Hậu quả: Sau 6 tháng, H. ngất xỉu và được đưa đến bệnh viện trong tình trạng nguy kịch: Mạch chỉ 48 lần/phút, huyết áp tụt, mất kinh 3 tháng, BMI chỉ còn 16,4. Bệnh nhân phải điều trị nội trú khẩn cấp để phục hồi dinh dưỡng và tâm lý.

Ăn vô độ không kiểm soát

Bệnh nhân L.T.L (18 tuổi) là một ví dụ khác về sự giày vò thể xác và tinh thần.

Khởi phát: L. liên tục có những cơn ăn mất kiểm soát, ăn sạch một lượng thức ăn khổng lồ (tương đương 4 bát mì tôm, 1.5 kg khoai tây chiên) chỉ trong 1-2 giờ, với tần suất 2-3 lần/tuần.

Biện pháp bù trừ: Sau khi ăn, L. tự gây nôn mửa, hoặc dùng thuốc nhuận tràng để thải thức ăn. Hành vi này xuất phát từ sự xấu hổ, tội lỗi và sợ tăng cân.

Kết quả điều trị: L. được điều trị tích cực bằng liệu pháp nhận thức hành vi (CBT) và hóa dược. Sau 1 tháng, các cơn ăn vô độ chấm dứt hoàn toàn, hành vi nôn cũng biến mất.

Những dấu hiệu báo động đỏ

Rối loạn Ăn uống là bệnh có thể điều trị được nếu được phát hiện sớm. Đừng để con em mình đến giai đoạn phải nhập viện cấp cứu!

Nhận diện dấu hiệu S.O.S

 Lời khuyên quan trọng

Không kỳ thị: Rối loạn ăn uống là một bệnh lý, không phải sự lựa chọn. Gia đình cần hỗ trợ và đồng hành, tránh chỉ trích hay ép buộc.

Can thiệp đa ngành: Điều trị cần có sự phối hợp giữa chuyên gia tâm thần, tâm lý và dinh dưỡng để phục hồi cả thể chất và tinh thần.

Viện Sức khỏe Tâm thần - Bệnh viện Bạch Mai là nơi cung cấp dịch vụ khám, chẩn đoán và điều trị chuyên sâu về rối loạn ăn uống. Hãy liên hệ ngay khi phát hiện những dấu hiệu bất thường.