Ưu điểm của liệu pháp lạnh là thao tác đơn giản, thời gian thực hiện nhanh, chi phí thấp, xâm lấn tối thiểu. Phương pháp này ít gây chảy máu, mức độ đau vừa phải, nhiều trường hợp không cần gây tê và nguy cơ nhiễm trùng thấp hơn so với các thủ thuật da liễu khác.

Nguyên lý hoạt động

Cryotherapy sử dụng nitơ lỏng để làm đông mô bệnh. Khi tiếp xúc, nitơ lỏng nhanh chóng rút nhiệt khỏi tế bào, tạo ra các tinh thể băng nội bào, phá vỡ màng tế bào, gây ứ trệ vi mạch và dẫn đến hoại tử mô tổn thương.

Dùng bình phun nitơ lỏng trực tiếp lên thương tổn cần điều trị

Các kỹ thuật thường dùng

Phun trực tiếp (open spray): Nitơ lỏng được phun trực tiếp lên tổn thương bằng bình chuyên dụng, giúp điều trị chính xác và giảm nguy cơ lây nhiễm chéo.

Phun qua phễu (cone technique): Sử dụng phễu hoặc thước đo lỗ nhằm giới hạn vùng điều trị, bảo vệ mô lành xung quanh.

Kỹ thuật tăm bông (dipstick): Dùng tăm bông thấm nitơ lỏng chạm nhanh lên tổn thương, phù hợp với tổn thương nhỏ, gần mắt hoặc trẻ em.

Đầu dò lạnh (cryoprobe): Truyền lạnh qua đầu dò kim loại đặt trực tiếp lên tổn thương.

Kẹp lạnh (tweezer): Áp dụng cho các tổn thương có cuống như u mềm treo.

Chỉ định và chống chỉ định

Liệu pháp lạnh cho hiệu quả tốt với các bệnh lý lành tính (mụn cóc, dày sừng tiết bã, u mềm treo), bệnh lý nhiễm trùng da và tổn thương tiền ung thư như dày sừng ánh sáng. Một số bệnh đáp ứng trung bình, trong khi các tổn thương ác tính hoặc sắc tố không rõ tính chất không được khuyến cáo áp dụng.

Phương pháp chống chỉ định ở bệnh nhân có tiền sử mày đay do lạnh hoặc bệnh cryoglobulin máu.

Kẹp thương tổn bằng kẹp kim loại đã được làm lạnh băng nitơ lỏng

Tác dụng phụ và chăm sóc sau thủ thuật

Tác dụng phụ thường gặp gồm phồng rộp, giảm sắc tố, đóng vảy hoặc nguy cơ sẹo nếu điều trị quá mạnh, đặc biệt ở vùng cánh mũi, vành tai, cẳng chân. Sau thủ thuật, người bệnh chỉ cần chăm sóc tại chỗ, giữ sạch vết thương và có thể điều trị nhắc lại sau 2-3 tuần nếu cần.

Hiện nay, liệu pháp lạnh là kỹ thuật nằm trong danh mục được Bộ Y tế phê duyệt và Bảo hiểm Y tế chi trả, đang được triển khai thường quy tại Khoa Da liễu và Bỏng - Bệnh viện Bạch Mai, góp phần mang lại hiệu quả điều trị an toàn, kinh tế cho người bệnh.