Tại phiên này, TS.BS Nguyễn Trung Nguyên - Giám đốc Trung tâm Chống độc, Bệnh viện Bạch Mai đã trình bày báo cáo khoa học về các ca ngộ độc botulinum do tai biến điều trị thẩm mỹ - một vấn đề thời sự đang gây nhiều lo ngại trong cộng đồng.

Những ca bệnh điển hình: Từ tiêm làm đẹp đến liệt toàn thân

TS.BS Nguyễn Trung Nguyên cho biết, chỉ trong tháng 7 và 8/2025, Trung tâm Chống độc đã tiếp nhận nhiều bệnh nhân bị ngộ độc botulinum nặng sau khi tiêm các chế phẩm không rõ nguồn gốc tại nhà.

TS.BS Nguyễn Trung Nguyên - Giám đốc Trung tâm Chống độc, Bệnh viện Bạch Mai

Một bệnh nhân nữ 34 tuổi được tiêm botulinum qua quảng cáo trên mạng xã hội để “làm thon cằm và xóa nhăn trán”. Sau hai ngày, chị bắt đầu thấy nuốt khó, yếu tay chân, rồi nhanh chóng liệt mềm tứ chi, không thể tự ngồi dậy. Kết quả điện cơ xác định tổn thương thần kinh – cơ đặc trưng do ngộ độc botulinum. Bệnh nhân phải thở máy suốt hơn hai tháng, điều trị tích cực mới hồi phục khả năng vận động.

Một trường hợp khác, bệnh nhân nữ 38 tuổi ở Hưng Yên, tự tiêm nhiều loại botulinum mua qua mạng, sau tiêm xuất hiện khó nói, nhìn đôi, yếu cơ, sụp mi, nuốt khó. Khi nhập viện, bệnh nhân liệt tứ chi, nguy cơ suy hô hấp. Rất may, được phát hiện sớm và điều trị kịp thời, bệnh nhân phục hồi sau gần 10 ngày.

“Thần dược” làm đẹp - con dao hai lưỡi

Botulinum là một trong những độc tố mạnh nhất được biết đến, chỉ cần 0,09 microgram tiêm tĩnh mạch cũng có thể gây tử vong cho người nặng 70kg. Trong y học, chất này được dùng với liều cực nhỏ, đúng chỉ định, để điều trị co cứng cơ, đau đầu mạn tính hoặc trong thẩm mỹ xóa nhăn.

Tuy nhiên, theo TS Nguyên, nguy cơ quá liều hoặc tiêm sai kỹ thuật rất cao nếu thực hiện bởi người không có chuyên môn. Độc tố có thể khuếch tán sang các cơ lân cận hoặc di chuyển ngược dòng thần kinh, gây liệt cơ lan tỏa, suy hô hấp và ngừng tim nếu không được xử trí kịp thời.

TS Nguyên cũng dẫn chứng, năm 2009, Cục Quản lý Dược và Thực phẩm Hoa Kỳ (FDA) đã cảnh báo nghiêm ngặt về các tai biến liệt nặng do botulinum, yêu cầu các cơ sở phải tư vấn rõ ràng về nguy cơ và lợi ích trước khi tiêm, đồng thời không được sử dụng các sản phẩm không được cấp phép.

Khuyến cáo từ chuyên gia Bạch Mai

Từ thực tế điều trị, các bác sĩ Trung tâm Chống độc Bạch Mai đưa ra ba khuyến cáo quan trọng:

Không tiêm botulinum tại nhà hoặc cơ sở thẩm mỹ không phép.

Chỉ sử dụng các sản phẩm được Bộ Y tế cấp phép, do bác sĩ được đào tạo chính quy thực hiện.

Khi có các dấu hiệu như yếu cơ, sụp mi, nuốt khó, thở mệt sau tiêm - cần đến ngay cơ sở y tế lớn như Bệnh viện Bạch Mai để được chẩn đoán và cấp cứu kịp thời.

Phiên thảo luận còn có sự tham gia của PGS.TS Ngô Minh Vinh, BSCKII Ngô Thị Ngọc Vân và các chuyên gia Da liễu, Bỏng, Dược học. Các đại biểu đã chia sẻ nhiều góc nhìn về an toàn trong sử dụng độc tố và mỹ phẩm y học, trong đó nhấn mạnh vai trò của đào tạo chuyên môn, kiểm soát chất lượng sản phẩm và truyền thông y tế đúng đắn để bảo vệ người dân trước cám dỗ làm đẹp giá rẻ, nhanh chóng nhưng đầy rủi ro.