Ngày đăng: 18/05/2025Tác giả: Bài: Diệu Hiền/Ảnh: Thành DươngTrong bối cảnh y tế hiện đại, vai trò của bệnh viện không chỉ giới hạn ở việc điều trị các vấn đề thể chất mà còn bao gồm chăm sóc toàn diện về tinh thần và xã hội cho người bệnh. Công tác xã hội (CTXH) trong bệnh viện ngày càng khẳng định vị trí quan trọng, trở thành "điểm tựa" tinh thần vững chắc, hỗ trợ người bệnh và gia đình vượt qua những khó khăn trong quá trình điều trị. Hội nghị Khoa học Quốc tế 2025 tại Nghệ An đã dành một chuyên đề đặc biệt để thảo luận về lĩnh vực này, với sự tham gia của các chuyên gia quốc tế và các nhà thực hành CTXH giàu kinh nghiệm.
Thực tế triển khai tại Bệnh viện Bạch Mai
Là một trong những bệnh viện đa khoa hạng đặc biệt hàng đầu tại Việt Nam, Phòng CTXH của bệnh viện đã triển khai nhiều hoạt động thiết thực nhằm hỗ trợ người bệnh, đặc biệt là những người trải qua phẫu thuật. Theo TS. Trần Song Giang - Trưởng phòng CTXH, Bệnh viện Bạch Mai, kết quả nghiên cứu tại khoa Phẫu thuật Tiết niệu cho thấy, người bệnh thường xuyên phải đối mặt với lo âu (12.5%), trầm cảm (7.5%) và stress (2.5%). Các vấn đề tâm lý này có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân như lo lắng về kết quả phẫu thuật, gánh nặng tài chính, thay đổi sinh hoạt sau phẫu thuật...

Để giải quyết vấn đề này, Phòng CTXH đã triển khai nhiều hoạt động hỗ trợ tâm lý-xã hội như:
Thăm hỏi, động viên người bệnh.
Sàng lọc, đánh giá ban đầu các vấn đề tâm lý xã hội bằng các công cụ chuyên môn.
Kết nối nhân viên y tế để cung cấp thông tin y tế, chế độ dinh dưỡng.
Hỗ trợ kinh tế.
Hướng dẫn các bài tập phục hồi, phương pháp thư giãn.
Kết nối người bệnh với các nhóm hỗ trợ đồng cảnh ngộ.
Tổ chức các buổi sinh hoạt nhóm với nhiều chủ đề khác nhau.
Các hoạt động này đã góp phần quan trọng trong việc nâng cao hiệu quả điều trị, giúp người bệnh giảm bớt căng thẳng, lo âu, có thêm niềm tin và động lực để chiến đấu với bệnh tật.
Góc nhìn từ các chuyên gia quốc tế
Hội nghị cũng được nghe những chia sẻ quý báu từ các chuyên gia quốc tế về kinh nghiệm triển khai CTXH trong bệnh viện.

Kinh nghiệm từ Đài Loan: Chuyên gia Cheng Ju Chun, Văn phòng Công tác xã hội, Bệnh viện Cựu chiến binh Đài Bắc chia sẻ kinh nghiệm của Đài Loan: Bà cho biết vai trò của CTXH trong việc lập kế hoạch chăm sóc nâng cao (Advance Care Planning), bao gồm các quyết định về người đại diện chăm sóc sức khỏe, các biện pháp duy trì sự sống, hiến tạng... Bà cũng đề cập đến những thách thức trong phát triển CTXH, như tình trạng thiếu nhân lực và sự cần thiết của việc cấp phép hành nghề để nâng cao vị thế chuyên nghiệp của nhân viên CTXH.

Kinh nghiệm từ Hoa Kỳ: GS.TS. Nathan Christopher Gehlert, Đại học Fulbright Việt Nam, chia sẻ về liệu pháp Phỏng vấn tạo động lực (Motivational Interviewing), một kỹ thuật hiệu quả để hỗ trợ người bệnh thay đổi hành vi, đặc biệt là trong lĩnh vực dinh dưỡng. Liệu pháp này tập trung vào việc khơi gợi động lực bên trong của người bệnh, giúp họ tự đưa ra quyết định thay vì áp đặt.
Chia sẻ từ Bộ Y tế và Đại học Y tế Công cộng

Ths. Trần Thị Vân Ngọc - Phó chánh văn phòng Cục Quản lý khám chữa bệnh, Bộ Y tế đã trình bày hướng dẫn thực hiện Thông tư 51/2024/TT-BYT quy định về thực hiện CTXH trong cơ sở khám bệnh, chữa bệnh. Thông tư này bao gồm 9 điều, quy định chi tiết về phạm vi điều chỉnh, dịch vụ CTXH, quy trình cung cấp dịch vụ, trách nhiệm của cơ sở khám chữa bệnh và người làm CTXH... Thông tư 51/2024/TT-BYT được xem là hành lang pháp lý quan trọng, tạo điều kiện thuận lợi cho việc triển khai và phát triển CTXH trong các bệnh viện tại Việt Nam.

PGS.TS. Phạm Tiến Nam - Trưởng Bộ môn Công tác xã hội, Đại học Y tế Công cộng chia sẻ về liệu pháp Kích hoạt hành vi (Behavioral Activation - BA), một phương pháp hiệu quả để hỗ trợ tâm lý cho người bệnh, đặc biệt là những người có dấu hiệu trầm cảm và lo âu. Liệu pháp này tập trung vào việc khuyến khích người bệnh tham gia vào các hoạt động lành mạnh, từ chăm sóc bản thân đến các hoạt động mang lại niềm vui và ý nghĩa. Thầy Nam cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tạo dựng lòng tin và đảm bảo an toàn thông tin khi thực hiện liệu pháp BA.

Qua tham luận trình bày của các báo cáo viên và sự thảo luận sôi nổi của các đại biểu, có thể khẳng định: CTXH đóng vai trò ngày càng quan trọng trong hệ thống y tế, góp phần nâng cao chất lượng chăm sóc sức khỏe toàn diện cho người bệnh. Từ thực tế triển khai tại Bệnh viện Bạch Mai, có thể thấy rõ những lợi ích thiết thực mà CTXH mang lại. Kinh nghiệm quốc tế và các quy định pháp lý mới của Bộ Y tế tạo động lực mạnh mẽ cho sự phát triển của lĩnh vực này tại Việt Nam. Trong tương lai, CTXH cần tiếp tục được đầu tư và phát triển để đáp ứng tốt hơn nữa nhu cầu của người bệnh và cộng đồng.