Responsive Image

DetailController

Bài viết chuyên môn

Phẫu thuật bóc nội mạc động mạch cảnh: Phương pháp hiệu quả điều trị hẹp động mạch cảnh do xơ vữa

Đột quỵ đứng hàng thứ 3 gây tử vong sau bệnh tim mạch và ung thư. Đột quỵ thường do nhồi máu não hoặc chảy máu não, trong đó nhồi máu não chiếm đa số. Hẹp động mạch cảnh ngoài sọ là một trong những nguyên nhân dẫn đến nhồi máu não gây đột quỵ, có thể dẫn đến tử vong. Tỷ lệ đột quỵ do hẹp động mạch cảnh do xơ vữa chiếm khoảng 25% - 35%.

Thời gian gần đây, Khoa Phẫu thuật Lồng ngực và mạch máu - Bệnh viện Bạch Mai đã điều trị cho hàng trăm người bệnh bị hẹp động cảnh do xơ vữa bằng phương pháp phẫu thuật bóc nội mạc động mạch cảnh. Khi thời tiết luôn thay đổi và đặc biệt những ngày chuyển lạnh hay nắng nóng, số lượngbệnh nhân đột quỵ nhập viện ở các đơn vị như Trung tâm Đột quỵ, Trung tâm Thần kinh, Viện Tim mạch có bệnh lý hẹp động mạch thường tăng đột biến. Phẫu thuật bóc nội mạc động mạch cảnh là một kỹ thuật kinh điển đã được tối ưu hóa với lợi thế an toàn, hiệu quả, tỷ lệ tai biến và biến chứng sau mổ là rất thấp.

Hẹp động mạch cảnh do xơ vữa gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm

HẸP ĐỘNG MẠCH CẢNH LÀ GÌ? NGUYÊN NHÂN GÂY HẸP ĐỘNG MẠCH CẢNH

Động mạch cảnh là hệ động mạch chính cấp máu cho não, nằm dọc ở hai bên cổ. Động mạch cảnh phải và động mạch cảnh trái là 2 nhánh chính xuất phát từ động mạch chủ ở ngực, đưa máu từ tim lên nuôi dưỡng não. Hẹp động mạch cảnh có thể do xơ vữa động mạch, cục máu đông có thể hình thành trong động mạch cảnh, làm giảm lưu lượng dòng máu lên nuôi não. Hẹp động mạch cảnh có thể ở cả hai nhánh hoặc một nhánh. Nếu mảng xơ vữa bám dày, ngăn chặn dòng máu nuôi não, người bệnh sẽ có nguy cơ cao đột quỵ não, gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm, tính mạng bị đe dọa.

Có nhiều nguyên nhân gây hẹp động mạch cảnh, trong đó chủ yếu là ở những bệnh nhân cao huyết áp, rối loạn chuyển hóa mỡ máu, đái tháo đường, béo phì, hút thuốc lá....

DẤU HIỆU CỦA HẸP ĐỘNG MẠCH CẢNH

Hẹp động mạch cảnh có thể diễn ra âm thầm mà không có bất kỳ một dấu hiệu gì cho đến khi người bệnh bị tai biến thực sự hoặc vô tình phát hiện khi đi thăm khám định kỳ. Biểu hiện triệu chứng của bệnh ở 2 thể: Người bệnh có những cơn thiếu máu não, đau đầu, chóng mặt, có thể đột ngột tê bì, liệt hoặc yếu một bên tay, chân, nói khó, mất thị lực một bên. Hiện tượng này có thể xuất hiện từ ít phút đến hàng giờ, có thể tự hồi phục hoặc không hồi phục được.

CHẨN ĐOÁN HẸP ĐỘNG MẠCH CẢNH

Nguyên tắc khi tiếp nhận bệnh nhân có dấu hiệu đột quỵ, ngoài việc kiểm tra tổn thương não thì đều phải kiểm tra các mạch máu nuôi não. Các phương pháp chẩn đoán gồm: Kiểm tra lâm sàng; Siêu âm Duplex; Chụp CT scan; Cộng hưởng từ (MRA) mạch máu; Chụp động mạch kỹ thuật số (DAS). Tùy theo những biểu hiện lâm sàng, tiền sử của người bệnh, các bác sĩ sẽ quyết định phương pháp chẩn đoán và đưa ra cách xử trí hiệu quả nhất với từng cá thể trên thực tế bệnh trạng.

PHẪU THUẬT BÓC NỘI MẠC ĐỘNG MẠCH CẢNH - MỘT KỸ THUẬT KINH ĐIỂN ĐIỀU TRỊ HẸP ĐỘNG MẠCH CẢNH

Căn cứ vào mức độ hẹp, các triệu chứng lâm sàng, kết quả chẩn đoán cận lâm sàng và hiện trạng sức khỏe người bệnh, các bác sĩ sẽ đưa ra phương án điều trị tối ưu nhất. Ở giai đoạn muộn, bệnh tiến triển, người bệnh có thể được chỉ định phẫu thuật hoặc đặt stent động mạch cảnh.


Một ca phẫu thuật thực hiện tại Bệnh viện Bạch Mai. Ảnh: Phương Hồng

Trong quá trình phẫu thuật bóc nội mạc động mạch cảnh, các bác sĩ sẽ bóc loại bỏ mảng xơ vữa bám trong động mạch. Kỹ thuật này giúp tái thông mạch máu nuôi não mang lại hiệu quả lâu dài, người bệnh không bị phụ thuộc vào thuốc chống đông. Đây là một kỹ thuật khó, đòi hỏi phẫu thuật viên có tay nghề cao trong lĩnh vực phẫu thuật mạch máu và sự kết hợp với các các chẩn đoán cận lâm sàng, nội khoa...

Chỉ định của phẫu thuật bóc nội mạc động mảnh cảnh đã được các nghiên cứu y khoa và các hướng dẫn điều trị cụ thể hóa:

Hẹp động mạch cảnh > 50% trên các bệnh nhân có các triệu chứng của đột quỵ hoặc cơn thiếu máu não thoáng qua

Hẹp động mạch cảnh > 60% trên các bệnh nhân không có triệu chứng

Bệnh nhân đột quỵ kèm hẹp động mảnh cảnh được khuyến cáo phẫu thuật từ ngày thứ 8 đến ngày thứ 15 kể từ ngày bị biến cố đột quỵ

Tắc hoàn toàn động mạch cảnh không có chỉ định phẫu thuật bóc nội mạc động mạch cảnh

LỜI KHUYÊN CỦA THẦY THUỐC

Để hạn chế nguy cơ hẹp động mạch cảnh, chúng ta nên ăn uống đủ dưỡng chất, cân bằng, rèn luyện thể lực, hạn chế thuốc lá, bia rượu và kiểm soát tốt huyết áp, mỡ máu, đường huyết.

Tầm soát sàng lọc các yếu tố nguy cơ để có thể chẩn đoán, điều trị kịp thời là điều cần làm để bảo vệ sức khỏe.

                                                Thực hiện: Thùy Dương

 

     

      

        

FeaturedNewsController

Responsive Image
Responsive Image